Investigating the Relationship between Earnings Persistence, Institutional Investors Monitoring, and Types of Political Connections

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D Student of accounting, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University of Tehran, Tehran, Iran.

2 Assistant Professor, Accounting, Faculty of Humanities, Ilam University, Ilam, Iran.

3 Ph.D. Student of Accounting, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University., Tehran, Iran.

Abstract

The purpose of this study is to investigate the relationship between Earnings persistence, institutional investors monitoring, and types of political connections in companies listed on the Tehran Stock Exchange. The statistical population of this study is all companies listed on the Tehran Stock Exchange from 2015 to 2021 and the number of samples is 105 companies. The regression analysis method and Ivory statistical software were used to analyze the research data. The results showed that institutional oversight in companies with political connections has an effective role in increasing profit stability. The selection of large auditors by companies with political connections has no significant relationship with profit stability. However, the longer the term of the CEO of companies with political connections increases, the more stable the profit. The results generally indicate a significant relationship between profit stability, institutional oversight, and various types of political communication.
Introduction
Political relations are certainly more valuable than all social relations. Empirical evidence shows that companies have political connections when the president or director of the company is a current or former government official. The behavior of the company that is made due to the political connection of its executives is an attractive topic for academic research (Hu & Wang, 2018). The motivation of business units to appoint managers with a political background is to increase their competitive advantage compared to other companies. Previous research shows that political communication has positive economic consequences for the company. For example, Joe et al. found that political connections help secure financing from banking sources for the company. Financial writings consider many benefits of political communication for the company. They believe that political communication has advantages such as increasing tax benefits, facilitating the issuance of bonds, increasing competitive advantages, more mergers and ownership, and increasing the company's value (Jou et al., 2017). It is argued that companies with political connections face serious representation problems, which ultimately leads to less profit quality and a decrease in conservatism (Mohammed et al., 2017; Godhami et al., 2014). This problem leads to the weakening of corporate governance in those companies (Guedhami et al., 2014). The results of Chaney et al.'s research indicated that despite the low quality of financial performance reporting in companies with political connections, these companies have an incentive to improve the quality of information because they are not penalized by the market with a higher cost of debt rate (Chaney et al., 2011). Some previous studies (such as those of Chaney et al.) show that the level of earnings management and accruals in companies with political connections is much higher than that of other companies. An increase in the level of discretionary accruals leads to lower earnings stability. Some studies state that increased earnings stability is a sign of high earnings quality (Dechow & Schrand, 2010). The influence of political communication on capital markets is more intense in countries with capitalist systems and political support. However, recent evidence shows that political communication can have different effects on capital markets and financial statements depending on its type (Tee, 2019). For example, the findings of some studies indicate that companies that have been involved in political communication for a longer period are likely to support the presence of an independent board of directors to maintain their credibility in the capital market (Fung et al., 2015). It is also argued that the credibility of the auditor is one of the other factors affecting the behavior of companies with political connections (Guedhami et al., 2014). In this regard, some recent studies indicate the influence of institutional investors on political communication. For example, the findings of Tee's studies (2019) show that institutional investors have an effective monitoring role in companies with political connections. On the other hand, Sarhangi et al.'s studies (2017) show that there is no significant relationship between institutional ownership (the measure of political connections) and the ownership of the largest shareholder and profit stability.
Therefore, considering that Iran's economy has been involved in the term state economy for many years and companies are engaged in political communication whether they like it or not, dealing with the relationships in the present research for many stakeholders of the company, including the government, company decision makers, analysts, investors, etc. is of great importance.
Methods & Material
The current research is of applied type and retrospective in terms of time. Considering that there is no change in the variables and only the collected information is described, the research is descriptive. The main goal of this type of research is to determine the relationship between two or more variables, and the size and value of that relationship. Collection, classification, and analysis of information and calculations related to the regression model have been done using Excel version 2010 and Eviuse version 10 software. Also, using the targeted elimination method, 105 companies were selected as a statistical sample from 2015 to 2015.
 
Findings
According to the descriptive statistics of the research, the average percentage of institutional shareholders is 67%. This means that more than 67% of the shares of the sample companies under review are owned by institutional shareholders. The variable average of institutional investors shows that these types of investors have high power in the investigated companies. The average financial leverage is 58%. This number indicates that the sample companies pay more attention to financing through debt because more than 58% of assets are financed from debt and the rest from other financing methods. The variable average of asset return, which is used in some previous research as a measure of management efficiency, shows the number of 15%. This means that for each asset unit, the management of the sample companies has been able to create a 15% operating profit. The average standard deviation of the company's sales revenue is 5% and the average logarithm of the company's size is 14.5.
There is a significant correlation between profit stability and types of political communication at the 95% confidence level. According to the significant correlation between some independent variables and the modulating variable, the preliminary evidence indicates that some research hypotheses are not rejected. In general, it can be said that since the correlation between the research variables is in the range (-1 to +1), there is no autocorrelation problem between the research variables. In other cases, there is a significant correlation between some variables.
 
Discussion & Conclusion
It is argued that companies with political connections suffer from a high level of agency costs, which can harm the quality and sustainability of the profits of such companies. On the other hand, the presence of institutional shareholders in the company provided that it does not damage the rights of the minority owners in the company, will probably lead to strengthening supervision and reducing representation problems. In this research, the relationship between profit stability, institutional supervision, and different types of political communication was investigated. The results of the research hypotheses test show that the presence of institutional shareholders in companies with political connections leads to an increase in profit stability; Therefore, it can be said that institutional supervision is a factor that can play an effective role in increasing the quality of profits of companies with political connections.
On the other hand, the findings of the second hypothesis of the research indicate that the presence of large auditors in companies with political connections as independent auditors cannot have a significant effect on the sustainability of profits. However, the tenure of the CEO of companies with political connections helps to increase the stability of the company's profit. In other words, increasing the duration of the presence of the CEO of companies with political connections somehow guarantees the quality of the profits of such companies. The results of the first and third sub-hypotheses are in line with the findings of Hashemi et al. (2018) and Tee (2019). Considering the results obtained from this research, it is recommended to the decision-makers of companies and legislators to avoid successive changes of company CEOs and to improve corporate governance mechanisms in companies with political connections for increased profit stability. For the aim of future research, it is also suggested that the effect of the quality of corporate governance in companies with political connections on the sustainability of profit be investigated (Hashmi et al., 2018; Tee, 2019).
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Keywords

Main Subjects

Full Text

سود حسابداری به عنوان یکی از مهم‏ترین شاخص­ها در پیش­بینی سود و جریان‏های نقدی آتی همواره کانون توجه استفاده­کنندگان صورت­های مالی بوده است. وقوع بحران­های مالی مکرر و ورشکستگی شرکت­های بزرگ دنیا در دهه­های گذشته به اعتبار سیستم گزارشگری مالی در جلب اعتماد استفاده­کنندگان، به ویژه سرمایه­گذاران، خدشه وارد کرد و سبب شد تا توجه استفاده کنندگان صورت­های مالی، به‏جای تأکید صرف بر رقم سود، به سمت کیفیت سود سوق پیدا کند. از آنجا که گروه­های مختلف استفاده­کنندگان از سود در تصمیم‏هایی متفاوت استفاده می­کنند، امکان ارائۀ تعریف واحد برای کیفیت سود وجود ندارد؛ از این رو، کیفیت سود مفهومی چندبعدی است. بر اساس پژوهش‏های پیشین، یکی از ابعاد مهم و شروط لازم در تلقی یک سود به عنوان سود باکیفیت، پایداری سود است. نتایج پژوهش‏ها نشان می‌دهد تحلیلگران مالی و سرمایه­گذاران در تعیین سود و جریان‏های نقد آتی، به رقم سود به عنوان تنها شاخص تعیین­کننده توجه نمی­کنند، بلکه پایداری و تکرارپذیری سود گزارش‏شده برای آن‏ها بسیار بااهمیت است و آن‏ها به سرمایه­گذاری در شرکت­هایی اقدام می­کنند که پایداری سود بیشتری دارند (غلامی و کامیابی، 1395). مفهوم پایداری سود از فرضیۀ رقابت اقتصادی نشئت می­گیرد؛ به این صورت که اگر برقراری فرض بازار رقابتی و کارا را بپذیریم، آنگاه انتظار خواهیم داشت سودهای بالاتر و پایین­تر از حد معیار حذف شوند و علت این موضوع به‏کارگیری کل ظرفیت رقابتی بازار به منظور هدایت سرمایه­گذاری به سمت سطوح رقابتی از طریق سرمایه­گذاری در شرکت­های سودده و اجتناب از سرمایه­گذاری در شرکت­های زیان­ده است.

پژوهشگران امور مالی در مطالعه‏های گذشتۀ خود تشخیص دادند مشکلات نمایندگی ناشی از جدایی کنترل از مالکیت ممکن است به ایجاد هزینه‌هایی زیاد منجر شوند. به‌ عبارت ‌دیگر، این مشکلات نمایندگی بسیار پرهزینه هستند. مدیران به ‌منظور دنبال کردن منافع شخصی خود (و نه منافع سهامداران) دارای آزادی‌هایی زیاد هستند. دلیل این امر نیز ممکن است انگیزۀ محدود سهامداران برای نظارت بر رفتار و عملکرد مدیران باشد. توانایی مدیران در انجام اقدامات فرصت‌طلبانه به‌شدت تحت تأثیر کارایی نظارت توسط سرمایه‌گذاران نهادی است. سرمایه‌گذاران نهادی فرصت، منابع و توانایی لازم به ‌منظور نظارت بر عملکرد مدیران را دارا هستند (Chung & Zhang, 2011).

نتایج پژوهش‏های گذشته حاکی از افزایش هزینه­های نمایندگی در اقتصادهای نوظهور است؛ زیرا اقتصادهای نوظهور دارای محیط قانونی ضعیف هستند. روابط و نفوذ سیاسی نه فقط بر وضعیت مالی شرکت­ها تأثیر می‌گذارد، بلکه انگیزۀ مدیران در رابطه با گزارشگری مالی را تحت تأثیر قرار می­دهد؛ بر این اساس، انتظار می­رود این امر در نهایت، به کاهش شدید کیفیت گزارشگری مالی شرکت­های دارای روابط سیاسی منجر شود (Faccio, 2006).

به اعتقاد فیسمن[1] (2001)، روابط سیاسی در مقایسه با پایه­های اقتصادی شرکت، عامل اصلی سودآوری شرکت در کشورهای آسیای شرقی و در حال توسعه است. او معتقد است عایدات شرکت­های دارای روابط سیاسی به طور گسترده تحت تأثیر تصمیم‏های دولتی قرار دارد و تداوم فعالیت آن‏ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در شرکت­های دارای روابط سیاسی، دسترسی به منابع سرمایه به سود گزارش‏شده بستگی ندارد؛ زیرا روابط سیاسی به دسترسی آسان به اعتبار و منابع سرمایه بانک­های تحت تملک دولت منجر می‏شود (Boubakri et al., 2012).

با این حال، شواهد گذشته نشان می‌دهد ارتباطات سیاسی، بسته به نوع آن، ممکن است تأثیری متفاوت بر بازارهای سرمایه و صورت‌های مالی داشته باشد (Tee, 2019). برای مثال، یافته‌های برخی از مطالعه‏ها حاکی از آن است که شرکت‌هایی که برای مدت طولانی‌تر درگیر ارتباطات سیاسی بوده‌اند، احتمالاً به ‌منظور حفظ اعتبار خود در بازار سرمایه از حضور یک هیئت‌مدیرۀ مستقل حمایت می‌کنند (Fung et al., 2015). همچنین، استدلال می‌شود اعتبار حسابرس نیز از دیگر عوامل مؤثر بر رفتار شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی است
(et al., 2014 Guedhami). در همین راستا، برخی از مطالعه‏های گذشته از تأثیر سرمایه‌گذاران نهادی بر ارتباطات سیاسی حکایت دارند. برای مثال، یافته‌های مطالعه‏های تی نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران نهادی نقش مؤثر نظارتی در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی دارند (Tee, 2017). از سوی دیگر، مطالعه‏های سرهنگی و جلالی (1393) نشان می‌دهند میان مالکیت نهادی (معیار اندازه‌گیری ارتباطات سیاسی) و مالکیت سهامدار بزرگ‌تر و پایداری سود رابطه‏ای معنا‌دار وجود ندارد.

در دهۀ گذشته، ساختار دولت ایران همواره شاهد حضور جریان­ها و گروه­های مختلف سیاسی بوده است. این جریان­های سیاسی همواره در رابطه با مشکلات سیاسی و اقتصادی دارای اختلاف نظر بوده‏اند و متاسفانه، در رویارویی با این مشکلات، به‏جای توجه به منافع ملی، بیشتر به دنبال تأمین منافع حزبی بوده­اند. دولت در ایران نقشی اساسی در اقتصاد و همچنین، در ساختار شرکت‌های بزرگ دارد و عمدۀ صنایع را شرکت­هایی با مالکیت دولتی تشکیل می­دهند. دولت به دلیل مسئولیت پاسخگویی و حفظ اعتبار خود، در شرکت­های تحت نفوذ و حاکمیت خود درصدد حفظ و ارتقای کیفیت سود این شرکت­ها برمی­آید (برندق و هاشمی، 1394).

بنابراین، با توجه به اینکه اقتصاد ایران در سال‌های متمادی درگیر اصطلاح اقتصاد دولتی است و شرکت‌ها، خواه یا ناخواه، درگیر ارتباطات سیاسی هستند، بررسی روابط مدنظر در پژوهش حاضر ممکن است برای طیفی وسیع از ذی‏نفعان شرکت از جمله دولت، تصمیم‌گیرندگان شرکت‌ها، تحلیلگران، سرمایه‌گذاران و غیره، از اهمیت بسیار برخوردار باشد. همچنین، عدم اجماع کافی در ادبیات نظری ارتباطات سیاسی نشان می‌دهد این زمینۀ مطالعه ممکن است از لحاظ نظری نیز دارای اهمیت باشد.

در ادامۀ مقاله، ابتدا مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش‌های مرتبط با موضوع پژوهش بیان می‌شوند و سپس، روش‌شناسی پژوهش، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و نتیجه‌گیری ارائه می‌شوند.

 

مبانی نظری و فرضیه­های پژوهش

بخشی از مالکیت شرکت­ها در اختیار سهامداران حرفه­ای عمده قرار دارد که برخلاف گروه سهامداران جزء، اطلاعات داخلی باارزش دربارۀ چشم­اندازهای آتی و راهبردهای تجاری و سرمایه­گذاری­های بلندمدت شرکت، از طریق ارتباط مستقیم با مدیران شرکت در اختیار ایشان قرار می­گیرد. این وضعیت در شرکت­های سهامی به تمرکز مالکیت تعبیر می­شود که بر اساس آن، درصدی عمده­ از سهام در مالکیت سرمایه­گذاران بزرگ (سرمایه­گذاران نهادی) مانند بانک­ها، شرکت­های بیمه و شرکت­های سرمایه­گذاری است. عموماً، اینگونه تصور می­شود که حضور سرمایه­گذاران بزرگ ممکن است به تغییر رفتار شرکت­ها منجر شود. این امر از فعالیت­های نظارتی نشئت می­گیرد که این سرمایه­گذاران انجام می‌دهند. بین دولت و شرکت­ها نوعی تعامل وجود دارد. دولت در برابر اجرای سیاست­های خود توسط شرکت‏ها، امتیازهایی مختلف از جمله امتیاز دسترسی به بازار، تخفیف­های مالیاتی، دسترسی آسان‏تر به اعتبارات، یارانه‌های دولتی، انعقاد قراردادهای سودآور، کاهش تعرفۀ گمرکی و ... را در اختیار این شرکت­ها قرار می‌دهد. این شرکت­ها که به دنبال فرصت­هایی برای رشد و بهبود وضعیت فعلی خود هستند، از این تعامل دوطرفه (بین دولت و شرکت) استقبال می­کنند. دولت برقراری ارتباط با این شرکت­ها را به عنوان ابزاری برای کنترل آن‏ها در نظر می­گیرد. شیفلر و همکاران ادعا می­کنند دولت تلاش می­کند شرکت­ها را از طریق یارانه و کمک‌های مالی تحت نفوذ خود در بیاورد؛ در حالی که شرکت­ها تلاش می‏کنند از طریق هزینه­های سیاسی بر دولت نفوذ کنند (Shleifer et al, 1986). از آنجا که شرکت­ها با ارتباطات سیاسی معمولاً منافع خود را در روابط سیاسی می­جویند، آن‏ها ممکن است هر عمل عمدی گمراه­کننده را در گزارش­های مالی خود به سرمایه­گذاران مخفی یا پنهان کنند که این عمل سهامداران اقلیت را قربانی می­کند (Liu et al., 2016). ارتباطات سیاسی مسلماً ارزشمندتر از همۀ روابط اجتماعی است. شواهد تجربی نشان می‌دهد شرکت‌ها زمانی از ارتباطات سیاسی برخوردار هستند که رئیس یا مدیر شرکت مقام رسمی فعلی یا پیشین دولت باشد. رفتارهای شرکت که به ‌واسطۀ ارتباط سیاسی مدیران اجرایی آن شرکت شکل می‌گیرد، موضوعی جذاب به منظور انجام پژوهش‏های آکادمیک است (Hu & Wang, 2018). انگیزۀ واحدهای تجاری برای انتصاب مدیران دارای پیشینۀ سیاسی افزایش مزیت رقابتی آنان در مقایسه با سایر شرکت‌ها است. پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهند ارتباطات سیاسی برای شرکت دارای پیامدهای اقتصادی مثبت است. برای مثال، جو و همکاران دریافتند ارتباطات سیاسی در تأمین مالی از منابع بانکی برای شرکت یاری‌دهنده است. بر اساس ادبیات پژوهش، ارتباطات سیاسی مزایایی زیاد را برای شرکت­ها به ارمغان می­آورد. به اعتقاد آنان، ارتباطات سیاسی دارای مزایایی مانند افزایش منافع مالیاتی، تسهیل در صدور اوراق قرضه، افزایش مزیت‌های رقابتی، ادغام و مالکیت بیشتر و افزایش ارزش شرکت است (Jou et al., 2017). گودهمی و همکاران معتقد هستند شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی با مشکلات نمایندگی زیادی مواجه هستند که این امر به تضعیف حاکمیت شرکتی در آن شرکت‌ها منجر می‌شود (Guedhami et al., 2014).

 نتایج پژوهش چانی و همکاران حاکی از آن بود که با وجود کیفیت کم گزارشگری صورت عملکرد مالی در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی، این شرکت‌ها انگیزه‌ای برای بهبود کیفیت اطلاعات خود ندارند؛ زیرا آن‌ها توسط بازار با نرخ هزینۀ بدهی زیادتری جریمه نمی‌شوند (Chaney et al., 2011). برخی از مطالعه‏های پیشین (مانند مطالعه‏های چانی و همکاران) نشان می‌دهند سطح مدیریت سود و اقلام تعهدی در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی نسبت به سایر شرکت‌ها به‌مراتب در درجه‌ای بالاتر قرار دارد. افزایش سطح اقلام تعهدی اختیاری به پایداری کمتر سود منجر می‌شود. برخی از مطالعه‏ها بیان می‌کنند افزایش پایداری سود نشانه‌ای از کیفیت زیاد سود است (Dechow & Schrand, 2010). بر اساس مطالب پیش‏گفته که مبین ارتباط نظارت نهادی و ارتباطات سیاسی است، فرضیۀ اصلی پژوهش حاضر به صورت زیر تعریف می­شود:

فرضیۀ اول: نظارت سرمایه‌گذاران نهادی شدت پایداری سود را در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی کاهش می‌دهد.

استدلال می‌شود شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی با مشکلات جدی نمایندگی روبه‌رو هستند که این امر در نهایت، موجب کیفیت کم سود و کاهش سطح محافظه‌کاری می‌شود (Mohammed et al., 2017). تأثیر ارتباطات سیاسی بر بازارهای سرمایه در کشورهای دارای سیستم سرمایه‌داری و حمایت‌های سیاسی شدیدتر است؛ با این حال، شواهد گذشته نشان می‌دهد ارتباطات سیاسی، بسته به نوع آن، ممکن است تأثیری متفاوت بر بازارهای سرمایه و صورت‌های مالی داشته باشد (Tee, 2019). گودهمی و همکاران استدلال می‌کنند صورت‌های مالی شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی به ‌احتمال ‌زیاد توسط شرکت‌های بزرگ حسابرسی می‌شوند که اعتبار حسابرس نیز از دیگر عوامل مؤثر بر رفتار شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی است (et al., 2014 Guedhami). در واقع، سهامداران نهادی می‌خواهند به این روش به سایر سرمایه‌گذاران اطمینان دهند که معاملات آن‌ها به گونه‏ای طراحی نشده‌اند که منابع (سرمایه­های) شرکت را از بین ببرند (Tee, 2019). مطالعه‏های پیشین نشان می‌دهند مؤسسه‏های حسابرسی بزرگ، به دلایل مختلف، تخصصی بیشتری در شناسایی مدیریت سود و تقلب در صورت‌های مالی دارند. همچنین، به دلیل مسئولیت‌های قانونی و حفظ شهرت، حسابرسان بزرگ با محافظه‌کاری بیشتری صورت‌های مالی را بررسی می‏کنند (Chung & Zhang, 2011)؛ از این رو، فرضیۀ اول فرعی پژوهش به صورت زیر تعریف می­شود:

فرضیۀ فرعی اول: صورت‌های مالی شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی که توسط حسابرسان بزرگ حسابرسی می‌شوند، پایداری سود بیشتری را گزارش می‌دهند.

حضور سرمایه‌گذاران نهادی با مالکیت سهام بزرگ به طور مستقیم بر هزینه‌های نمایندگی ناشی از جداسازی کنترل از مالکیت تأثیرگذار است. مطالعه‏های پیشین نشان می‌دهند سرمایه‌گذاران نهادی توانایی بسیاری برای نظارت بر عملکرد مدیران شرکت‌ها دارند. نظریۀ سهامداران بزرگ بیان می‌کند مشکلات نمایندگی و عملکرد ضعیف نظارتی در شرکت را می‌توان به ‌وسیلۀ نظارت سهامداران نهادی تا حدودی برطرف کرد (Vishny, 1986& Shleifer). برای مثال، یافته‌های برخی از مطالعه‏ها حاکی از آن است که شرکت‌هایی که برای مدت طولانی‌تر درگیر ارتباطات سیاسی بوده‌اند، احتمالاً به ‌منظور حفظ اعتبار خود در بازار سرمایه از حضور یک هیئت‌مدیرۀ مستقل حمایت می‌کنند (Fung et al., 2015 ). در همین راستا، برخی از مطالعه‏های گذشته از تأثیر سرمایه‌گذاران نهادی بر ارتباطات سیاسی حکایت دارند. برای مثال، یافته‌های مطالعه‏های تی نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران نهادی نقش مؤثر نظارتی در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی دارند (Tee, 2018). از سوی دیگر، مطالعه‏های سرهنگی و همکاران (1393) نشان می‌دهند میان مالکیت نهادی (معیار اندازه‌گیری ارتباطات سیاسی) و مالکیت سهامدار بزرگ‌تر و پایداری سود رابطه‏ای معنا‌داری وجود ندارد.

مطالعه‏های دل گارسیو و هاوکینز بیان می‌کنند در شرکت‌های دارای مشکلات نمایندگی شدید، نظارت سرمایه‌گذاران نهادی بیشتر تأثیر دارد (Del Guercio & Hawkins, 1999). به بیانی دیگر، در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی (شرکت‌های دارای مشکلات نمایندگی شدید)، نقش نظارت سرمایه‌گذاران نهادی از اهمیتی بسیار برخوردار است (Tee, 2019). هارتزل و همکاران بیان می‌کنند شهرت ضعیف سهامداران نهادی در نظارت بر عملکرد شرکت احتمالاً با خروج منافع آن‌ها در شرکت همراه است؛ بنابراین، از آنجا ‌که شرکت‏های دارای ارتباطات سیاسی توسط جامعه، دولت و قانون‌گذاران به‌دقت بررسی می‏شوند، هر گونه اخبار نامطلوب دربارۀ شرکت‌ها ممکن است به شهرت سرمایه‌گذاران نهادی صدمه بزند (Hartzell et al., 2014). به‏تازگی، برخی از مطالعه‏ها در بررسی تأثیر حضور سرمایه‌گذاران نهادی در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی، نشان می‌دهند حضور این نوع سرمایه‌گذاران موجب کاهش ریسک سقوط سهام و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی می‌شود (Tee, 2019)، در نتیجه انتظار می‌رود سرمایه‌گذاران نهادی با تشدید نظارت در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی به پایداری هرچه بیشتر سود کمک کنند.

علاوه بر این، فرضیۀ شهرت بیان می‌کند به دلیل نگرانی‌های مدیرعامل از وضعیت شغلی و اعتباری خود، مدیران‏عامل با سابقۀ کاری زیاد، کمتر در مدیریت سود مشارکت دارند. در واقع، انتظار می‌رود تصدی مدیرعامل موجب افزایش پایداری سود شود (Tee, 2019). گلدمن و همکاران دریافتند ارتباطات سیاسی هیئت‏مدیره در بازار ایالات متحدۀ امریکا به عنوان یک مزیت برای شرکت­ها قلمداد می­شود (Goldman et al, 2009). بر اساس مطالب بالا، فرضیۀ فرعی دوم نیز به صورت زیر تعریف می­شود:

فرضیۀ فرعی دوم: پایداری سود در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی با مدت تصدی بیشتر مدیرعامل افزایش می‌یابد.

 

پیشینه تجربی پژوهش

بالاکومار و میترا تاثیر ارتباطات سیاسی را بر تأمین مالی بررسی کردند. نتایج پژوهش حاکی از تمایل مدیران سیاسی محلی به فدا کردن منابع اطلاعاتی و کالاهای عمومی به منظور دست‏یابی به منافع شخصی بود که این امر به توسعۀ هرچه بیشتر ارتباطات سیاسی توسط شرکت­های خانوادگی به منظور سوء استفادۀ حداکثری منجر شده است. همچنین، یافته‏ها حاکی از وجود یک نوع رفتار ترجیحی در اخذ وام است؛ از این رو، تأثیر وجود ارتباطات سیاسی در تأمین مالی با شرایط بهتر تأیید می­شود (Balakumar & Maitra, 2023).

گونگ و چو با بررسی رابطۀ مالکیت دولتی و کیفیت سود، نشان دادند بین مالکیت دولتی و مدیریت سود رابطه‏ای معنادار و مثبت وجود دارد و رقابت بیشتر در صنعت می‏تواند به طور مؤثر اثر منفی مالکیت دولتی بر کیفیت حسابداری را مهار کند (Gong & Choi, 2021).

تی رابطۀ بین پایداری سود، نظارت نهادی و انواع مختلف ارتباطات سیاسی را بررسی کرد. یافته‌های آنان نشان می‌دهد نظارت سرمایه‌گذاران موجب افزایش پایداری سود در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی می‌شود. همچنین، انتخاب حسابرس بزرگ در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی و تصدی بالاتر مدیرعامل در ‌چنین شرکت‌هایی موجب افزایش پایداری سود می‌شود (Tee, 2019). هاشمی و همکاران تأثیر ارتباطات سیاسی بر کیفیت سود شرکت‌های پاکستانی را بررسی کردند. جامعۀ آماری پژوهش شامل 238 شرکت غیرمالی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار پاکستان در سال‌های 2009 تا 2015 است. یافته‌های پژوهش آنان نشان می‌دهد ارتباطات سیاسی به کاهش کیفیت سود شرکت‌ها منجر می‌شود (Hashmi et al., 2018). این نتایج با مفاهیم هزینۀ نمایندگی مطابق است. سایر نتایج نشان می‌دهد در شرکت‌های خانوادگی، کیفیت سود در سطحی بالا است. همچنین، مالکیت خانوادگی بر رابطۀ بین ارتباطات سیاسی و کیفیت سود تأثیر منفی دارد. به بیانی دیگر، مالکیت خانوادگی با کاهش هزینه‌های ارتباطات سیاسی، به بهبود کیفیت سود منجر می‌شود. تی تأثیر ارتباطات سیاسی و نظارت نهادی بر هزینۀ بدهی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار مالزی در بازۀ زمانی سال‌های 2002 تا 2015 را بررسی کرد. یافته‌های پژوهش وی نشان می‌دهد ارتباطات سیاسی رابطه‏ای مثبتی با هزینۀ بدهی دارد. به بیانی دیگر، ارتباطات سیاسی با هزینۀ بدهی بیشتر همراه است. همچنین، سایر یافته‌ها نشان می‌دهد رابطۀ بین ارتباطات سیاسی و هزینۀ بدهی با افزایش سرمایه‌گذاران تشدید می‏شود (Tee, 2019).

سجادی و بنابی قدیم (1401) تأثیر مالکیت دولتی بر رقابت اطلاعاتی و پایداری سود را بررسی کردند. نتایج پژوهش نشان داد رقابت اطلاعاتی بر اساس دو شاخص ارتباطات سیاسی و تمرکز مالکیت نهـادی، سـبب افـزایش پایـداری سـود مـی­شـود و اثـر تعـاملی مالکیت دولتی با رقابت اطلاعاتی مبتنی بر ارتباطات سیاسی و تمرکز مالکیـت نهـادی سـبب افـزایش بیشـتر پایداری سود می‏شود؛ یعنی مالکیت دولتی و رقابت اطلاعاتی، به دور از ترکیب تخریبی برای کاهش ارزش شرکت، دو عامل مکمل یکدیگر در تحقق اهداف ذی‏نفعان هستند. امری اسری و آقایی (1400) تأثیر راهبرد تجاری بر رابطۀ بین مسئولیت­پذیری اجتماعی و (میزان و پایداری) سود تقسیمی شرکت‏ها را بررسی کردند. شرکت‏های نمونه با غربالگری منظم از شرکت‏های پذیرفته‏شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‏های 1392 تا 1398 انتخاب شدند. آزمون فرضیه‏ها به کمک مدل رگرسیون چندمتغیره با اثرات ثابت اجرا شد. یافته‏ها نشان می‏دهد با وجود رابطۀ خطی مثبت قوی بین مسئولیت­پذیری اجتماعی و (میزان و پایداری) سود تقسیمی شرکت، رابطۀ غیرخطی بین آن‏ها یافت نشد؛ بنابراین، این یافته‏ها تأییدکنندۀ دیدگاه‏های مسئولیت­پذیری اجتماعی شرکت‏ها است؛ همچنین، راهبرد تجاری رابطۀ خطی منفی قوی با (میزان و پایداری) سود تقسیمی شرکت دارد. به عبارتی، شرکت‏های پیرو راهبرد تجاری تهاجمی (تدافعی) سودی کمتر (بیشتر) را توزیع می‏کنند و در نهایت، بین اثر تعاملی (راهبرد تجاری و مسئولیت­پذیری اجتماعی) و (میزان و پایداری) سود تقسیمی شرکت رابطۀ خطی منفی قوی وجود دارد؛ اما رابطۀ غیرخطی معنادار برقرار نیست؛ ازاین رو، راهبرد تجاری، بیش از مسئولیت­پذیری اجتماعی، بر میزان و پایداری سود تقسیمی شرکت تأثیر دارد. صالحی (1399) تأثیر مالکیت نهادی بر شاخص‌های ارزیابی عملکرد مبتنی بر اجزای سود باقیمانده و بازار در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران را بررسی کرد. به این منظور، نمونه‌ای مشتمل بر 145 شرکت طی سال‌های 1389 الی 1395 به روش نمونه‌گیرى حذف نظام‏مند انتخاب شد. نتایج نشان می‌دهد رابطه‏ای مثبت و معنا‌داری بین مالکیت نهادی و شاخص‌های ارزیابی عملکرد مبتنی بر اجزای سود باقیمانده (سود قبل از بهره و مالیات و سود عملیاتی بعد از مالیات) و شاخص‌های بازار (ارزش‌افزوده بازار و نسبت کیوتوبین) در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد که این نتایج با فرضیۀ نظارت کارآمد و فرضیۀ همگرایی منافع مطابقت دارد. خاوری و حیدرپور (1398) تأثیر سرمایه‌گذاری سهامداران نهادی و خطای پیش‌بینی سود هر سهم و سود تقسیمی بر بازده غیرعادی سهام را بررسی کردند. در راستای انجام این پژوهش، نمونه‌ای مشتمل بر 123 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در دورۀ زمانی 5ساله (1390-1394) انتخاب و بررسی شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد بین سرمایه‌گذاری سهامداران نهادی و بازده غیرعادی سهام رابطه‏ای منفی و معنادار وجود دارد و بین خطای پیش‌بینی سود هر سهم و بازده غیرعادی سهام رابطۀ مثبت و معنادار برقرار است و بین خطای پیش‌بینی سود تقسیمی و بازده غیرعادی سهام ارتباط معنادار مشاهده نشد. یافته‌های پژوهش رهنمای رودپشتی و محسنی (1397) نشان می‌دهد بین ارتباطات سیاسی و سود نقدی سهام رابطه‏ای مثبت و معنا‌داری وجود دارد. به عبارتی، با افزایش ارتباطات سیاسی، سود نقدی تقسیمی افزایش می‌یابد. همچنین، یافته‌های پژوهش بیانگر رابطۀ مثبت و معنا‌دار بین ارتباطات سیاسی و بازده سهام است. سرهنگی و جلالی فراهانی (1393) رابطۀ میان ساختار مالکیت و پایداری سود را بررسی کردند. میزان مالکیت بزرگ‌ترین سهامدار و پنج سهامدار بزرگ‌تر به‌ عنوان شاخص‌های تمرکز مالکیت شرکت‌ها در نظر گرفته شده است. همچنین، مالکیت مدیریتی، نهادی و انفرادی انواع مختلف ترکیب مالکیت شرکت‌ها هستند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ساختار مالکیت بر پایداری سود تأثیری معنا‌داری دارد. تأثیر مالکیت مدیریتی و پنج سهامدار بزرگ‌تر بر پایداری سود مثبت و معنا‌دار و تأثیر مالکیت انفرادی بر پایداری سود منفی و معنا‌دار است. ضمن اینکه میان مالکیت نهادی و مالکیت سهامدار بزرگ‌تر و پایداری سود رابطه‏ای معناداری وجود ندارد.

 

فرضیه های پژوهش

فرضیۀ اول: نظارت سرمایه‌گذاران نهادی شدت پایداری ضعیف سود در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی را کاهش می‌دهد.

فرضیۀ فرعی اول: صورت‌های مالی شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی که توسط حسابرسان بزرگ حسابرسی می‌شوند، پایداری سود بیشتری را گزارش می‌دهند.

فرضیۀ فرعی دوم: پایداری سود در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی با مدت تصدی بیشتر مدیرعامل افزایش می‌یابد

 

روش شناسی پژوهش

پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و از لحاظ بُعد زمانی از نوع گذشته‌نگر است. با توجه به اینکه تغییری در متغیرها رخ نمی‏دهد و صرفاً اطلاعات جمع‌آوری‌شده توصیف می‌شوند، پژوهش توصیفی است. هدف اصلی در این نوع پژوهش مشخص کردن رابطۀ بین دو یا چند متغیر، اندازه و مقدار آن رابطه است. جامعۀ آماری پژوهش حاضر نیز شامل تمامی شرکت‏های پذیرفته‏شده در بورس اوراق بهادار تهران است. نمونه‏گیری نیز به روش غربالگری یا حذف نظام‏مند بر اساس قیود زیر انجام شده است:

  • سال مالی آن‏ها منتهی به پایان اسفندماه هر سال باشد.
  • اطلاعات صورت‏های مالی آن‏ها به صورت کامل و پیوسته در دورۀ بررسی در دسترس باشد.
  • به دلیل تفاوت ساختار صورت‏های مالی، جزء، شرکت‏های سرمایه‏گذاری و واسطه‏گری مالی نباشند.
  • بیش از سه ماه وقفۀ معاملاتی در طول هر سال در بورس نداشته باشد (مطابق مادۀ 45 قانون بازار اوراق بهادار).

جمع‌آوری، طبقه‌بندی و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و محاسبات مربوط به مدل رگرسیون با استفاده از نرم‌افزارهای اکسل نسخۀ 2010 و ایویوز[2] نسخه 10 انجام‌ شده است. همچنین، با استفاده از روش حذف نظام‏مند، 105 شرکت به‌ عنوان نمونۀ آماری در بازۀ زمانی سال‌های 1395 الی 1401 انتخاب شده‏اند.

 

مدل های آزمون فرضیه های پژوهش و تعریف عملیاتی متغیرها

به‌ منظور آزمون فرضیۀ اول پژوهش، مدل (1) برآورد می‌شود: (برگرفته از پژوهش Tee, 2019)

مدل(1)

 

 

به‌ منظور آزمون فرضیۀ فرعی اول پژوهش، مدل (2) برآورد می‌شود: (برگرفته از پژوهش Tee, 2019)

مدل (2)

 

 

به ‌منظور آزمون فرضیۀ فرعی دوم پژوهش، مدل (3) برآورد می‌شود: (برگرفته از پژوهش Tee, 2019)

مدل (3)

 

 

تعریف متغیرها

متغیر وابسته

EBIT: پایداری سود به پیروی از دچو و اسچارد (Dechow & Schrand, 2010) به شرح مدل (4) برآورد می‌شود:

مدل (4)

 

 

ضرایب بالاتر متغیر مستقل در مدل (4) نشان‌دهندۀ پایداری سود بیشتر است.

 

متغیرهای مستقل

II: سهامداران نهادی

به پیروی از تی، این متغیر برابر است با مجموع درصد سهامدارانی که بیش از 5 درصد سهام شرکت را در اختیار دارند (Tee, 2019).

PCF_AUDITOR: حسابرسان بزرگ شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی

به پیروی از تی، این متغیر یک متغیر مجازی است. در صورتی که شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی حسابرسان بزرگ (در این پژوهش سازمان حسابرسی و مؤسسۀ مفید راهبر) را به ‌عنوان حسابرس مستقل انتخاب کنند، عدد یک و در غیر این صورت، عدد صفر به این متغیر تعلق می‌گیرد (Tee, 2019).

PCF_CEO: مدت تصدی مدیرعامل شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی

به پیروی از تی، این متغیر یک متغیر مجازی است. در صورتی که میانگین مدت تصدی مدیرعامل شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی بیش از میانگین تصدی مدیرعامل شرکت‌های نمونه باشد، عدد یک و در غیر این صورت، عدد صفر به این متغیر تعلق می‌گیرد (Tee, 2019).

 

متغیرهای کنترلی

Asset: لگاریتم طبیعی کل دارایی‌های شرکت

lev: نسبت کل بدهی‌ها به ‌کل دارایی‌های شرکت‌های نمونه

Stdsale: انحراف معیار سه‌سالۀ درآمد فروش کالا و خدمات

Roa: نسبت سود عملیاتی به‌ کل دارایی‌های شرکت

 

یافته‌های پژوهش

انحراف توجه سهامداران نهادی معادل 283/10 است، میانگین

 

آماره‌های توصیفی متغیرهای پژوهش

در نگارۀ (1)، آماره‌های توصیفی متغیرهای پژوهش ارائه شده است. میانگین متغیر پایداری سود عدد 15/0- را نشان می‌دهد. این متغیر در بیشترین میزان خود به عدد 77/0 درصد و در کمترین میزان به عدد 6/1- می‌رسد. هرچه میزان این متغیر بیشتر باشد، نشان‌دهندۀ پایداری بیشتر سود است. میانگین درصد سهامداران نهادی نشان‌دهندۀ عدد 67 درصد است؛ به این معنا که بیش از 67 درصد سهام شرکت‌های نمونۀ تحت بررسی در اختیار سهامداران نهادی است. میانگین متغیر سرمایه‌گذاران نهادی نشان می‌دهد این نوع سرمایه‌گذاران از قدرتی زیاد در شرکت‌های تحت بررسی برخوردار هستند. میانگین اهرم مالی نشان‌دهندۀ عدد 58 درصد است. این عدد نشان می‌دهد شرکت‌های نمونه به تأمین مالی از طریق بدهی بیشتر توجه دارند؛ زیرا بیش از 58 درصد دارایی از محل بدهی و مابقی آن از محل سایر روش‌های تأمین مالی، تأمین شده است. میانگین متغیر بازده دارایی‌ها که در برخی از پژوهش‌های پیشین به‌ عنوان معیار اندازه‌گیری کارایی مدیریت استفاده می‌شود، عدد 15 درصد را نشان می‌دهد؛ به این معنا که به‏ازای هر واحد دارایی، مدیریت شرکت‌های نمونه توانسته است 15 درصد سود عملیاتی ایجاد کند. میانگین انحراف معیار درآمدهای فروش شرکت عدد 5 درصد و میانگین لگاریتم اندازۀ شرکت نیز عدد 5/14 را نشان می‌دهد.

 

 

نگارۀ 1. آماره‌های توصیفی

Figure 1. Descriptive statistics

نام فارسی

نماد

میانگین

میانه

بیشترین

کمترین

انحراف معیار

پایداری سود

EBIT

-0/15

-0/17

0/77

-1/6

0/34

سرمایه‌گذاران نهادی

II

0/67

0/69

0/67

0/16

0/18

اهرم مالی

LV

0/58

0/58

0/86

0/26

0/14

بازده دارایی‌ها

ROA

0/15

0/13

0/38

-0/02

0/1

انحراف معیار درآمد فروش

STDSALE

0/05

0/04

0/15

0/01

0/03

اندازۀ شرکت

ASSET

14/5

14/31

19/92

11/08

1/51

 

 

در نگارۀ (2)، فراوانی متغیرهای مجازی ارائه شده است. بر اساس نتایج ارائه‏شده، شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی در 82 سال - شرکت، حسابرسان بزرگ (در این پژوهش سازمان حسابرسی و مؤسسۀ مفید راهبر) را به ‌عنوان حسابرس مستقل انتخاب کرده‏اند. همچنین، دورۀ تصدی مدیرعامل این شرکت‌ها در بیش از 277 سال - شرکت بیش از میانگین شرکت‌های نمونه بوده است. به‌ طور کلی، شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی نیز در این پژوهش 278 سال - شرکت را شامل می‏شوند.

 

 

نگارۀ 2. توزیع فراوانی برای متغیرهای مجازی

Figure 2. Frequency distribution for virtual variables

متغیر

صفر

یک

فراوانی

درصد فراوانی

فراوانی

درصد فراوانی

حسابرسان بزرگ شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی

653

89/0

82

11/0

مدت تصدی مدیرعامل شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی

458

625/0

277

375/0

شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی

457

622/0

278

378/0

 

 

ضرایب همبستگی

به منظور بررسی جهت و شدت همبستگی خطی بین متغیرهای پژوهش، آزمون ضرایب همبستگی پیرسون انجام شده و نتایج آن ارائه شده است. برای مثال، بین پایداری سود و انواع ارتباطات سیاسی همبستگی معناداری در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. با توجه به همبستگی معنادار بین برخی از متغیر‌های مستقل و متغیر تعدیلگر، شواهد اولیه حاکی از عدم رد برخی از فرضیه‌های پژوهش است. به‌ طور کلی، می‌توان گفت با توجه به اینکه همبستگی بین متغیرهای پژوهش در بازۀ (1- الی +1) قرار دارد، بین متغیرهای پژوهش مشکل خودهمبستگی نیز وجود ندارد. در سایر موارد نیز بین برخی از متغیرها همبستگی معناداری وجود دارد. موارد یادشده در نگارۀ (3) ارائه ‌شده‌اند.

 

 

نگارۀ 3. ضرایب همبستگی بین متغیرهای پژوهش

Figure 3. Correlation coefficients between research variables

شرح

EBIT

II

LV

ROA

STDSALE

ASSET

PCF_AUDITOR

PCF

PCF_CEO

EBIT

00/1

                
 

--

                

II

-0/02

00/1

              
 

0/64

---

              

LV

-0/03

0/23

1/00

            
 

0/54

0/00

0

            

ROA

-0/01

0/11

-0/27

1/00

          
 

0/76

0/01

0/00

0

          

STDSALE

-0/01

0/00

-0/28

0/41

1/00

        
 

0/76

0/92

0/00

0/00

0

        

ASSET

0.01-

0.01-

-0/01

0/21

0/12

1/00

      
 

0/82

0/75

0/90

0/00

0/01

0

      

PCF_AUDITOR

-0/11

0/03

0/03

-0/03

0/04

0/26

1/00

    
 

0/01

0/57

0/01

0/15

0/35

0/00

0

    

PCF

-0/12

0/03

0/07

0/10

0/07

0/33

0/45

1/00

  
 

0/01

0/53

0/10

0/03

0/14

0/00

0/00

0

  

PCF_CEO

-0/03

0/03

0/07

0/10

0/07

0/33

0/45

1/00

1/00
 

0/01

0/53

0/10

0/03

0/14

0/00

0/00

--

0

 

.

 

نتایج آزمون فرضیه های پژوهش

پیش از آزمون هر فرضیۀ پژوهش، نوع داده‏های استفاده‏شده برای آزمون هر فرضیه تعیین شده است. با توجه به نوع متغیر وابستۀ استفاده‏شده برای آزمون فرضیه‏ها، ابتدا با استفاده از آزمون اف-لیمر[3]، داده‏های ترکیبی در برابر داده‏های تابلویی قرار گرفتند و در صورت پذیرش داده‏های تابلویی، از آزمون هاسمن برای انتخاب الگوی اثرات ثابت در برابر اثرات تصادفی استفاده شد. نتایج حاصل از این آزمون‏ها در هر سه مدل حاکی از روش داده‏های تابلویی و روش اثرات تصادفی است.

در ادامه، نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش ارائه شده است. تمامی مدل‌های پژوهش حاضر با رویکرد کنترل اثرات سال و صنعت آزمون شده‏اند.

 

آزمون فرضیۀ اول پژوهش

نتایج برآورد مدل اول پژوهش در نگارۀ (4) ارائه شده است. این یافته‌ها حاکی از آن است که حضور سهامداران نهادی در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی به افزایش پایداری سود می‌انجامد. به بیانی دیگر، با توجه به این نتایج، می‌توان گفت حضور سهامداران نهادی در شرکت‌هایی که دارای هزینه‌های نمایندگی بالایی هستند، از اهمیتی بیشتر برخوردار است؛ زیرا با توجه به نتایج نگارۀ (4)، ارتباطات سیاسی و سهامداران نهادی به‌تنهایی تأثیری بر پایداری سود ندارند؛ در نتیجه، می‌توان گفت فرضیۀ اول پژوهش در سطح اطمینان 99 درصد رد نمی‌شود. همچنین، متغیرهای کنترلی اندازۀ شرکت و اهرم مالی نیز در سطح اطمینان 95 درصد تأثیری منفی و معنادار بر پایداری سود شرکت‌ها دارند.

 

 

نگارۀ 4. نتایج حاصل از برآورد آزمون مدل (1)

Figure 4. The results of the estimation of the model test (1)

نام فارسی

نماد

ضریب

خطای استاندارد

آمارۀ t

معناداری

پایداری سود

EBIT

0/22

0/10

2/10

0/04

ارتباطات سیاسی

PCF

0/02

0/08

0/23

0/82

سهامداران نهادی

II

0/02

0/03

0/69

0/49

اثرات ارتباطات سیاسی و سهامداران نهادی

PCF*II

-0/05

0/09

-0/52

0/62

اثرات ارتباطات سیاسی و پایداری سود

EBIT*II

-0/05

0/13

-0/38

0/7

اثرات ارتباطات سیاسی، سهامداران نهادی و پایداری سود

EBIT*II*PCF

0/15

0/05

3/14

0/00

اهرم مالی

LV

-0/17

0/07

-2/61

0/01

اندازۀ شرکت

ASSET

-0/01

0/00

-5/66

0/00

بازده دارایی‌ها

ROA

0/03

0/11

0/28

0/78

انحراف معیار درآمدهای فروش

STDSALE

-0/49

0/28

-1/74

0/08

عرض از مبدأ

C

0/34

0/1

3/55

0/00

کنترل اثرات سال و صنعت

کنترل شد

ضریب تعیین تعدیل‌شده

19/0

آمارۀ F

53/5

دوربین واتسون

22/2

احتمال آمارۀ F

000/0

آزمون F لیمر

7104/8

0000/0

روش داده‏های تابلویی

آزمون هاسمن

3815/22

0002/0

روش اثرات تصادفی

 

 

نتایج ارائه‏شده در نگارۀ (4) نشان می‌دهد متغیرهای توضیحی توانسته‌اند حدود 19 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تشریح کنند. معناداری آمارۀ فیشر نیز حاکی از آن است که مدل کلی رگرسیون در سطح اطمینان 99 درصد معنادار است. با توجه به میزان آمارۀ دوربین واتسون، می‌توان گفت بین متغیرهای پژوهش خودهمبستگی سریالی وجود ندارد.

آزمون فرضیۀ دوم پژوهش

نتایج برآورد مدل دوم پژوهش در نگارۀ (5) ارائه شده است. این یافته‌ها نشان می‌دهد متغیر حضور حسابرسان بزرگ در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی دارای رابطۀ منفی و معنادار با متغیر پایداری سود در سطح اطمینان 95 درصد است. به بیانی دیگر، این نتایج حاکی از آن است که حضور حسابرسان بزرگ (در این پژوهش سازمان حسابرسی و مؤسسۀ مفید راهبر) در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی موجب کاهش پایداری سود می‌شود. از سوی دیگر، متغیر اثرات هم‌زمان حضور حسابرسان بزرگ در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی و پایداری سود دارای رابطه‏ای معنادار در سطح اطمینان 95 درصد با متغیر وابسته نیست؛ بنابراین، می‌توان گفت فرضیۀ فرعی اول رد می‌شود.

 

 

نگارۀ 5. نتایج حاصل از برآورد آزمون مدل (2)

Figure 5. The results of the estimation of the model test (2)

نام فارسی

نماد

ضریب

خطای استاندارد

آمارۀ t

معناداری

پایداری سود

EBIT

0/24

0/03

7/17

0/00

حسابرسان بزرگ شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی

PCF_AUDITOR

-0/1

0/05

-1/99

0/04

اثرات هم‌زمان حسابرسان بزرگ شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی و پایداری سود

EBIT*PCF_AUDITOR

0/03

0/11

0/23

0/82

اهرم مالی

LV

-0/04

0/06

-0/6

0/55

اندازۀ شرکت

ASSET

-0/01

0/01

-0/82

0/41

بازده دارایی‌ها

ROA

0/17

0/10

1/76

0/08

انحراف معیار

STDSALE

-0/29

0/2

-1/4

0/16

عرض از مبدأ

C

0/19

0/14

1/39

0/16

کنترل اثرات سال و صنعت

کنترل گردید

ضریب تعیین تعدیل‌شده

25/0

آمارۀ F

34/9

دوربین واتسون

26/2

احتمال آمارۀ F

000/0

آزمون F لیمر

2147/8

0000/0

روش داده‏های تابلویی

آزمون هاسمن

9948/35

0002/0

روش اثرات تصادفی

 

 

نتایج ارائه‏شده در نگارۀ (5) نشان می‌دهد متغیرهای توضیحی توانسته‌اند حدود 25 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تشریح کنند. معناداری آمارۀ فیشر نیز حاکی از آن است که مدل کلی رگرسیون در سطح اطمینان 99 درصد معنادار است. با توجه به میزان آمارۀ دوربین واتسون، می‌توان گفت بین متغیرهای پژوهش خودهمبستگی سریالی وجود ندارد.

 

آزمون فرضیۀ سوم پژوهش

نتایج برآورد مدل سوم پژوهش در نگارۀ (6) ارائه شده است. این یافته‌ها حاکی از آن است که دورۀ تصدی مدیرعامل شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی دارای رابطۀ مثبت و معنادار با پایداری سود در سطح اطمینان 95 درصد است. این یافته‌ها نشان می‌دهد هرچه دورۀ تصدی مدیرعامل شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی افزایش پیدا کند، این امر برای افزایش پایداری سود مفید تلقی می‌شود؛ بنابراین، فرضیۀ فرعی دوم پژوهش نیز در سطح اطمینان 95 رد نمی‌شود. با این حال در میان متغیرهای کنترلی، فقط اهرم مالی و بازده دارایی‌ها در سطح اطمینان 90 درصد رابطه‏ای معنادار با پایداری سود دارند.

نتایج ارائه‏شده در نگارۀ (6) نشان می‌دهد متغیرهای توضیحی توانسته‌اند حدود 21 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تشریح کنند. معناداری آمارۀ فیشر نیز حاکی از آن است که مدل کلی رگرسیون در سطح اطمینان 99 درصد معنادار است. با توجه به میزان آمارۀ دوربین واتسون، می‌توان گفت بین متغیرهای پژوهش خودهمبستگی سریالی وجود ندارد.

 

 

 

نگارۀ 6. نتایج حاصل از برآورد آزمون مدل (3)

Figure 6. The results of the estimation of the model test (3)

نام فارسی

نماد

ضریب

خطای استاندارد

آمارۀ t

معناداری

پایداری سود

EBIT

0/21

0/04

4/57

0/00

دورۀ تصدی مدیرعامل شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی

PCF_CEO

-0/01

0/04

-0/2

0/84

اثرات هم‌زمان دورۀ تصدی مدیرعامل شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی و پایداری سود

EBIT*PCF_CEO

0/16

0/08

2/05

0/04

اهرم مالی

LV

-0/16

0/09

-1/74

0/08

اندازۀ شرکت

ASSET

-0/01

0/01

-0/98

0/33

بازده دارایی‌ها

ROA

0/01

0/14

0/11

0/92

انحراف معیار

STDSALE

-0/52

0/30

-1/74

0/08

عرض از مبدأ

C

0/32

0/17

1/88

0/06

کنترل اثرات سال و صنعت

کنترل گردید

ضریب تعیین تعدیل‌شده

21/0

آمارۀ F

56/6

دوربین واتسون

23/2

احتمال آمارۀ F

000/0

آزمون F لیمر

4252/4

0000/0

روش داده‏های تابلویی

آزمون هاسمن

7340/21

0002/0

روش اثرات تصادفی

 

 

 

بحث و نتیجه گیری

استدلال می‌شود شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی از سطح بالای هزینه‌های نمایندگی رنج می‌برند که این امر ممکن است کیفیت و پایداری سود ‌چنین شرکت‌هایی را خدشه‌دار کند. از سوی دیگر، حضور سهامداران نهادی در شرکت مشروط به آنکه موجب تضییع حقوق مالکان اقلیت در شرکت نشود، احتمالاً به تقویت نظارت و کاهش مشکلات نمایندگی منجر می‌شود. در این پژوهش، رابطۀ بین پایداری سود، نظارت نهادی و انواع مختلف ارتباطات سیاسی بررسی شد. نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان می‌دهد حضور سهامداران نهادی در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی به افزایش پایداری سود منجر می‌شود؛ بنابراین، می‌توان گفت نظارت نهادی عاملی است که می‌تواند نقشی مؤثر در افزایش کیفیت سود شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی ایفا کند.

از سوی دیگر، یافته‌های فرضیۀ دوم پژوهش حاکی از آن است که حضور حسابرسان بزرگ در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی به ‌عنوان حسابرس مستقل نمی‌تواند تأثیری معنادار بر پایداری سود داشته باشد؛ ولی مدت تصدی مدیرعامل شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی به افزایش پایداری سود شرکت کمک می‏کند. به بیانی دیگر، افزایش مدت حضور مدیرعامل شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی به ‌نوعی ضامن کیفیت سود ‌چنین شرکت‌هایی است. نتایج فرضیه‌های اول و فرعی سوم با یافته‌های هاشمی و همکاران (2018) و تی (2019) در یک راستا قرار دارد. با توجه به نتایج حاصل‌شده از این پژوهش، به تصمیم‌گیرندگان شرکت‌ها و قانون‌گذاران توصیه می‌شود به‌ منظور افزایش پایداری سود، از تغییرات پیاپی مدیران‏عامل شرکت خودداری کنند و مکانیسم‌های حاکمیت شرکتی در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی را بهبود بخشند. به‌ منظور پژوهش‏های آتی نیز پیشنهاد می‌شود تأثیر کیفیت حاکمیت شرکتی در شرکت‌های دارای ارتباطات سیاسی بر پایداری سود بررسی شود(Hashmi et al., 2018 Tee, 2019; ).

در نهایت، اولاً، سرمایه گذاران می‏توانند نقش سهامداران فعال را ایفا کنند تا مدیران ارشد را تحت فشار قرار دهند تا در معاملات شرکتی خود شفاف­تر باشند. دوماً، نقش نظارتی سرمایه‌گذاران و حسابرسان نهادی باید توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار از طریق اجرای قوانین سخت‌گیرانۀ حاکمیتی و قوانین قوی‌تر حمایت از سهامداران تشویق شود. سوماً، آیین‌نامه‏های مربوط به شرکت­ها باید مشوق‌هایی را برای تشویق مدیرعامل به هم‏سو کردن منافع خود با سایر سهامداران در بر گیرند.

 

 

[1] Fisman

[2] EViews

[3] F-Limer

References

امری اسرمی، محمد، و آقایی، محمدعلی (1400). تأثیر استراتژی تجاری بر رابطۀ خطی و غیرخطی مسئولیت‌پذیری اجتماعی با میزان و پایداری سود تقسیمی شرکت. مجلۀ پژوهش‏های حسابداری مالی، 13(1)، 109-128. https://doi.org/10.22108/far.2021.123513.1645
برندق، محمد، و هاشمی، طاهر (1394). تأثیر بررسی عوامل سیاسی بر مدیریت سود. دانش حسابرسی، 74(1)، 47-4. https://ensani.ir/fa/article/journal-
سجادی، سید حسین، و بنابی قدیم، رحیم (1401). تأثیر مالکیت دولتی بر رابطۀ بین رقابت اطلاعاتی و پایداری سود. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 19(75)، 41-68. https://doi.org/10.22054/qjma.2022.65345.2340
سرهنگی، حجت، و جلالی فراهانی، عباس (1393). بررسی تأثیر ساختار مالکیت بر پایداری سود شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 6(24)، 118-133. https://doi.org/10.22034/iaar.2014.104332
خاوری، حمید، و حیدرپور، فرزانه (1398). تأثیر سرمایه‌گذاری سهامداران نهادی و خطای پیش‌بینی سود هر سهم و سود تقسیمی بر بازده غیرعادی سهام. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 11(41)، 183-198. https://www.iaaaar.com/article_98845.html?lang=fa
رهنمای رودپشتی، فریدون، و محسنی، عبدالرضا (1397). ارتباطات سیاسی، سود نقدی و بازده سهام در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 11(34)، 129-144. https://www.sid.ir/paper/200266/fa
صالحی، اله‌کرم (1399). تأثیر مالکیت نهادی بر شاخص‌های ارزیابی عملکرد مبتنی بر اجزای سود باقیمانده و بازار. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 13(46)، 1-14. https://www.sid.ir/paper/950151/fa
غلامی، سحر، و کامیابی، یحیی (1395). مروری بر مبانی نظری پایداری سود. پنجمین کنفرانس بین المللی حسابداری و مدیریت با رویکرد علوم پژوهشی نوین. https://elmnet.ir/doc/20642315-42742
 
References
Alhadab, M., Abdullatif, A., Ahmed, A. H., Tahat, Y., & Mansour, I. (2021). Political connections, government ownership, and earnings management: evidence from Jordan, International Journal of Accounting, Auditing and Performance Evaluation. 17(1-2), 1-27. https://doi.org/10.1504/IJAAPE.2021.117575
Amri-Asrami, M., & Aghaei, M. A. (2021). The effect of business strategy on the linear and nonlinear relation between corporate social responsibility with the amount and stability of the company's dividend. Financial Accounting Research, 13(1), 109-128. https://doi.org/10.22108/far.2021.123513.1645 [In Persian]
Balakumar, S., & Maitra, D. (2023). Do political connections or elite capture matter in access to financial services? Evidence from Indian households. Journal of Behavioral and Experimental Finance, 39. https://doi.org/10.1016/j.jbef.2023.100840
Boubakri, N., Guedhami, O., Mishra, D., & Saffar, W. (2012). Political connections and the cost of equity capital. Journal of Corporate Finance, 18(3), 541–559. https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2012.02.005
Brandagh, M., & Hashemi, T. (2014). Investigating the influence of political factors on earnings management. Auditing Knowledge, 74(1), 4-47. https://doi.org/10.32479/irmm.12920 [In Persian]
Chaney, P. K., Faccio, M., & Parsley, D. (2011). The quality of accounting information in politically connected firms. Journal of Accounting and Economics, 51(2), 58-76. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2010.07.003
Chung, K. H., & Zhang, H. (2011). Corporate governance and institutional ownership. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 46(1), 247-273. https://doi.org/10.1017/S0022109010000682
Dechow, P., Ge, W., & Schrand, C. (2010). Understanding earnings quality: a review of the proxies, their determinants and their consequences. Journal of Accounting and Economics, 50(2-3), 344-401. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2010.09.001
Del Guercio, D., & Hawkins, J. (1999). The motivation and impact of pension fund activism. Journal of Financial Economics, 52(3), 293-340. https://doi.org/10.1016/S0304-405X(99)00011-2
Faccio, M., (2006). Politically connected firms. The American Economic Review, 96, 369– 386.  https://doi.org/10.1257/000282806776157704
Fisman, R. (2001). Estimating the value of political connections. Am. Econ. Rev. 91, 1095–1102. https://www.jstor.org/stable/2677829
Fung, Y. K., Gul, F. A., & Radhakrishnan, S. (2015). Corporate politically connections and the 2008 Malaysian election. Accounting, Organizations and Society, 43(2), 67-86. https://doi.org/10.1016/j.aos.2015.04.001
Guedhami, O., Pittman, J. A., & Saffar, W. (2014). Auditor choice in politically connected firms. Journal of Accounting Research, 52(1), 106-162. https://doi.org/10.1111/1475-679X.12032
Gong, Y., & Choi, S. U. (2021). State Ownership and Accounting Quality: Evidence from State-Owned Enterprises in China. Economic and Business Aspects of Sustainability, 13(15), 1-17. https://doi.org/10.3390/su13158659
Goldman, E., Rocholl, J., & So, J. (2009). Do politically connected boards affect firm value?. The Review of Financial Studies, 22(6), 2331-2360. https://doi.org/10.1093/rfs/hhn088
Hartzell, J. C., Sun, L., & Titman, S. (2014). Institutional investors as monitors of corporate diversification decision: evidence from real estate investment trusts. Journal of Corporate Finance, 25(4), 61-72. https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2013.10.006
Hashmi, M. A., Brahmana, R. K., & Lau, E. (2018). Political connections, family firms and earnings quality. Management Research Review, 41(4), 414-432. https://doi.org/10.1108/MRR-05-2017-0136
Hu, G., & Wang,‏ Yu. (2018). Political connections and stock price crash risk: The role of intermediary information disclosure. China Finance Review International, 8(2). https://doi.org/10.1108/ CFRI-06-2017-0079
Jou, R., Chen, S., & Tsai, J. Y. (2017). Politically connected lending, government capital injection, and bank performance. International Review of Economics & Finance, 7, 220-232. https://doi.org/10.1016/j.iref.2016.10.011
Khavari, H., & Haiderpur, F. (2018). The effect of institutional shareholders' investment and forecast error of earnings per share and dividend on abnormal stock returns. Accounting and Auditing Research, 11(41), 183-198. https://www.iaaaar.com/article_98845.html?lang=fa [In Persian]
Liu, Y., Li, X., & Zeng, H. (2016). Political connections, auditor choice and corporate accounting transparency: evidence from private sector firms in China. Accounting and Finance, 1-28.  https://doi.org/10.1111/acfi.12207
Mohammed, N. F., Ahmed, K., & Xu, D. J. (2017). Accounting conservatism, corporate governance and political connections. Asian Review of Accounting, 25(2), 288-318. https://doi.org/10.1108/ARA-04-2016-0041
Rahnema Roudpashti, F., & Mohseni, A. (2017). Political connections, cash dividends and stock returns in companies listed on the Tehran Stock Exchange. Financial knowledge of securities analysis, 11(34), 129-144. https://www.sid.ir/paper/200266/fa [In Persian]
Salehi, E. (2019). The effect of institutional ownership on performance evaluation indicators based on residual profit and market components. Financial Knowledge of Securities Analysis, 13(46), 1-14. https://www.sid.ir/paper/950151/fa [In Persian] 
Sarhangi, H., & Jalali Farahani, A. (2013). Investigating the effect of ownership structure on the sustainability of profits of companies listed on the Tehran Stock Exchange. Accounting and Auditing Research, 6(24), 118-133. https://doi.org/10.22034/iaar.2014.104332 [In Persian]
Shleifer, A., & Vishny, R. (1986). Large shareholders and corporate control. Journal of Political Economy, 94(3), 461-488. https://doi.org/10.1086/261385
Sajjadi, S. H., & Banabi Gadim, R. (1401). The effect of state ownership on the relationship between information competition and profit sustainability. Empirical studies of financial accounting, 19(75), 41-68. https://doi.org/10.22054/qjma.2022.65345.2340 [In Persian]   
Tee, C. M. (2017). Political connections, institutional investors monitoring and stock price synchronicity: evidence from Malaysian firms. Managerial Finance, 43(11), 1236-1253. https://doi.org/10.1108/MF-03-2017-0099
Tee, C. M. (2018). Political connections, institutional investors monitoring and the cost of debt: evidence from Malaysian firms. International Managerial Finance, 14(2), 1236-1253. https://doi.org/10.1108/MF-03-2017-0099
Tee, C. M. (2019). Political connections and stock price crash risk: evidence of institutional investors’ heterogeneous monitoring. Spanish Journal of Finance and Accounting, 48(1), 50-67 https://doi.org/10.1080/02102412.2018.1461461
 
Financial Accounting Research
Volume 15, Issue 4 - Serial Number 58
February 2024
Pages 113-134

Files

History

  • Receive Date: 24 January 2024
  • Revise Date: 10 September 2024
  • Accept Date: 22 September 2024

Share

How to cite

Statistics