تاثیر انحراف توجه سهامدار نهادی بر چسبندگی پاداش هیات مدیره با تاکید بر اطمینان بیش از حد مدیریت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حسابداری، واحد هشترود، دانشگاه آزاد اسلامی، هشترود، ایران.

2 دانشیار گروه حسابداری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده

بی­توجهی یا کم توجهی سهامداران نهادی به عنوان ضعف سازوکار نظارتی و اطمینان بیش از حد مدیریت به عنوان عامل رفتاری مدیریت، می­تواند اثربخشی برنامه­های انگیزشی برای بیشینه­سازی ارزش شرکت و کارایی قراردادها را کاهش دهد. بر این اساس هدف این پژوهش بررسی تاثیر انحراف توجه سهامدار نهادی بر چسبندگی پاداش هیات مدیره با تاکید بر اطمینان بیش از حد مدیریت شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. آزمون فرضیه­های پژوهش، با داده­های 123 شرکت در فاصله زمانی 1391-1400 با استفاده از مدل­های رگرسیونی چند­گانه، نشان داد ضمن وجود اثر چسبندگی پاداش، انحراف توجه سهامداران نهادی شدت چسبندگی پاداش را افزایش می­دهد  و با افزایش اطمینان بیش از حد مدیریت تاثیر مثبت انحراف توجه سهامدار نهادی بر چسبندگی پاداش هیات­مدیره افزایش می­یابد. یعنی انحراف توجه سهامداران نهادی و اطمینان بیش از حد مدیریت، می­تواند کارایی قراردادهای پاداش را کاهش دهد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The effect of Institutional Investors’ Distraction on the stickiness of the board of directors' compensation with an emphasis on management's overconfidence

نویسندگان [English]

  • Rahim Bonabi Ghadim 1
  • Seyed Ali vaez 2
1 Asistance Professor in Accounting, Hashtrood Branch, Islamic Azad University, Hashtrood, Iran.
2 Associate Professor Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
چکیده [English]

The institutional shareholders inattention or lack of attention as the weakness of the supervisory mechanism and management overconfidence as the management’s behavioral factor can reduce the effectiveness of the incentive programs to maximize the company value and contracts efficiency. Based on this, the aim of this research is to investigate the effect of Institutional Investors’ Distraction on the stickiness of the board of directors' compensation with an emphasis on the management overconfidence of the companies admitted to the Tehran Stock Exchange. The test of the research hypotheses with the data of 123 companies in the period of 2012-2021 using multiple regression models, showed that while there is the effect of compensation stickiness, the Institutional Investors’ Distraction increases the intensity of compensation stickiness and by increasing the management overconfidence, the positive effect of Institutional Investors’ Distraction on the stickiness of the compensation stickiness increases. That is, the institutional shareholders inattention and management overconfidence causes a decrease in the proportionality of the paid compensation with the performance and an increase in the opportunistic behavior of the management.
Introduction
Inattention or lack of attention of institutional shareholders as a weakness of the supervisory mechanism and management overconfidence as a behavioral factor of management can reduce the effectiveness of incentive programs to maximize the value of the company and the efficiency of contracts. Based on the influence mechanism, institutional investors' distraction affects board compensation stickiness through three pathways: external governance, stock price information content, and management professional anxiety. So that the positive effect of deviating the attention of institutional investors by labeling the remuneration of the board of directors is more obvious in non-governmental companies. Compared to previous studies, the innovation of this article is that it primarily strengthens the research perspective of institutional investors, which is different from the current institutional investor's supervisory role. Secondly, it expands the influencing factors of compensation stickiness and introduces attention based on corporate governance inside and outside the company, which is checked to complement the interests of the stakeholders. In the third degree, agency theory, information asymmetry theory and behavioral finance theory are combined to confirm the influence path of institutional investors' distraction and the stickiness of managers' compensation in conditions of management overconfidence, which leads to the integration of different theoretical branches in the research. In addition, it provides new thinking for the financial supervision of listed companies and shareholders, improving the quality of listed companies and improving the operational mechanism of the capital market. Although the attention deviation of institutional investors has adverse effects, however, in the shadow of the lack of attention of institutional owners, the managers of listed companies may be overconfident, maintain optimistic expectations and believe that the benefits of Maintaining the business scale and continuous operations through their own leadership will be more than the risk caused by institutions, so the motivation for opportunistic behavior increases. Both the exploitation hypothesis and the strong motivation hypothesis imply that boards of directors with overconfidence receive more compensation (compensation stickiness effect), there are two key differences between these two hypotheses: The first is that the compensation contract will be incentive weak for overconfident boards under the exploitation hypothesis. The second difference is related to the effect of increasing the bargaining position of the board of directors. The exploitation hypothesis predicts an increase in the intensity of service compensation options. By increasing the bargaining power of the board of directors, compensation bonuses are demanded, which increases the stickiness of the compensation. Based on this, the aim of this research is to investigate the effect of the institutional shareholder's attention deviation on the stickiness of directors'compensation with an emphasis on the overconfidence of the management of the companies admitted to the Tehran Stock Exchange.
 
Methods & Material
To test the hypotheses of the research, multiple regression models were used with the data of 123 companies in the time interval of 2012-2021.
 
Finding
The results of the hypothesis test showed that while there is the effect of compensation stickiness, the Institutional Investors’ Distraction increases the intensity of compensation stickiness and by increasing the management overconfidence, the positive effect of Institutional Investors’ Distraction on the stickiness of the compensation stickiness increases. That is, the institutional shareholders inattention and management overconfidence causes a decrease in the proportionality of the paid compensation with the performance and an increase in the opportunistic behavior of the management.
 
Conclusion & Results
By diverting the attention of institutional shareholders from the performance of some companies and the unequal distribution of attention, in addition to themselves, they cause a decrease in the supervision of other supervisory mechanisms on the company. Institutional shareholders have the role of guide and reference for many shareholders and stakeholders of the company. Considering management's risk aversion and the tendency to show the company's performance too positively, these factors cause increases the manager's motivation to store and accumulate negative news and reduce voluntary disclosure of information. Finally reduce transparency, management's resistance to reducing rewards, and the opportunity for management's self-interested behavior and so rewarding disproportionate to actual performance increases reward stickiness. Also, despite the deviation of institutional shareholders attention as observers of management performance, management overconfidence prevents the board of directors compensation from reducing when the accounting performance decreases, and as a result, it increases the stickiness effect of the compensation. Its reasons can be explained as follows: maintaining optimistic expectations, expecting negative results to be temporary, the perception of performance above the industry average, taking advantage of the behavioral effect of assigning good results to oneself in terms of the psychological effect of overconfidence, the tendency to invest too much in high-risk projects and the expectation of getting more rewards, the involvement of bargaining power in the approval of the bonus plan based on the exploitation hypothesis.  
Key words: Institutional Investors’ Distraction, management overconfidence, opportunistic stickiness, agency theory.
 
 
 
 
* Corresponding author

کلیدواژه‌ها [English]

  • Institutional Investors’ Distraction
  • Management Overconfidence
  • Opportunistic Stickiness
  • Agency Theory

از منظر نمایندگی، طراحی مکانیسم پاداش­دهی با هدف پیوند منافع مدیریت با ثروت سهامداران به منظور تشویق مدیران به انجام اقداماتی است که ثروت سهامداران و درنتیجه  ارزش شرکت را به حداکثر می­رساند با این حال هرگونه ضعف نظارتی و عدم توجه به راهبرد اتخاذی مدیران در گزارشگری معیار پاداش­دهی، می­تواند اثربخشی قراردادهای پاداش را کاهش دهد(An Li et al, 2018). بطور معمول سهام نگهداری شده توسط سرمایه­گذاران نهادی تعداد قابل توجهی است بنابراین، آنها انگیزه قوی برای صرف زمان و سرمایه­گذاری منابع خود برای کمک به توسعه شرکت­ها و راهبری آنها دارند (Amin et al, 2015). سرمایه­گذار نهادی در کنار راهبری شرکتی قوی، با نظارت بر فعالیت­های شرکت، از سوء استفاده مدیریت از قدرت جلوگیری می­کند، فرصت طلبی مدیران را به طور موثر کاهش می­دهد و از منافع کارکنان و سهامداران محافظت می­کند (El-habashy, 2019). با این حال، ممکن است توجه سرمایه­گذاران نهادی محدود به شرکت­های خاصی باشد و بر این اساس فقط می­توانند از منابع شناختی کمیاب خود برای به حداکثر رساندن بازده ناشی ازتخصیص دارایی­هایشان استفاده کنند (Ni et al, 2020)، که یک سری پیامدهای اقتصادی مرتبط با توجه محدود به سهام ایجاد می­کند. در حال حاضر، بیشتر ادبیات بر نقش سهامدار نهادی در حاکمیت شرکتی و تصمیم‌گیری متمرکز است(Kim et al, 2019)، اما پژوهش­های کمی در مورد رابطه بین انحراف توجه سهامدار نهادی، حاکمیت شرکتی و پیامدهای نمایندگی وجود دارد. به دلیل تضاد منافع بین مالکیت و مدیریت، رفتارهای فرصت­طلبانه مدیریت می­تواند منافع اصلی دیگر ذینفعان شرکت را به مخاطره اندازد. با توجه به اینکه یک شرکت مجموعه­ای از ارزش­های مورد انتظار برای روابط بین هر ذینفع و شرکت است بنابراین، مهم نیست که تمرکز نهایی شرکت بر سهامداران یا کل ذینفعان باشد، بلکه باید از طریق مکانیسم خاصی بین تضاد منافع بین حاکمیت، مدیریت و سهامداران تعادل ایجاد کرد(Gao et al, 2021). در این میان، انگیزه جبران خدمات مدیران به شکل پاداش موضوعی بسیار بحث برانگیز است که می­تواند  حساسیت نامتقارنی نسبت به عملکرد شرکت داشته باشد و با افزایش انحراف توجه  ارکان راهبری شرکتی ­و اطمینان بیش­از­حد مدیریت، این حساسیت می­تواند عدم تقارن بیشتری داشته باشد(Li et al, 2014; Lu et al, 2015). زیرا با کاهش توجه سهامداران نهادی به برخی شرکت­ها و توجه بیشتر به شرکت­های با بازدهی خاص(بازدهی منفی یا مثبت بالا)، فرصت اتخاذ تصمیمات برخلاف منافع ذینفعان شرکت برای مدیران فراهم می­شود (Kempf et al, 2017) و چون مدیران با اطمینان بیش از حد، سبب افزایش رفتار نامتقارن هزینه­ها می­شود، این دو عامل در کنار یکدیگر سبب افزایش رفتارهای فرصت­طلبانه به شکل پاداش­های غیر متناسب با عملکرد واقعی شرکت و چسبندگی پاداش خواهد شد(He et al, 2019).

مطالعات قبلی نشان می­دهد که میزان انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی به طور قابل توجهی چسبندگی پاداش هیات مدیره را افزایش می­دهد و حاکمیت شرکتی نقش نظارتی منفی بین این دو ایفا می­کند(Hong & Cao, 2023). علاوه بر این، همبستگی مثبت معنادار بین این دو در گروه سرمایه­گذاران نهادی پایدار1 در برابر فشارهای بیرونی، آشکارتر است. بر اساس مکانیسم نفوذ2، انحراف توجه سرمایه‌گذاران نهادی3 از طریق سه مسیر بر چسبندگی پاداش4 هیات مدیره تأثیر می‌گذارد: حاکمیت خارجی، محتوای اطلاعاتی قیمت سهام و اضطراب حرفه‌ای مدیریت5. بطوری که اثر مثبت انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی برچسبندگی پاداش هیات­مدیره در شرکت­های غیردولتی آشکارتر است. در مقایسه با پژوهش­های قبلی، نوآوری این مقاله، این است که در درجه اول دیدگاه تحقیقاتی سرمایه‌گذاران نهادی را تقویت می‌کند، که با نقش نظارتی سرمایه‌گذار نهادی فعلی متفاوت است(Gao et al, 2020; Dong & Ozkan,2008). در درجه دوم، عوامل تأثیرگذار چسبندگی پاداش را گسترش می­دهد و توجه را بر اساس حاکمیت شرکتی در داخل و خارج از شرکت معرفی می­کند(Bebchuk & Jesse,2003; Jackson et al, 2008 )، که در جهت تکمیل منافع ذینفعان بررس می­شود. در درجه سوم، نظریه نمایندگی، نظریه عدم تقارن اطلاعاتی و نظریه مالی رفتاری برای تأیید مسیر تأثیر انحراف توجه سرمایه‌گذاران نهادی و چسبندگی پاداش هات مدیره در شرایط اطمینان بیش از حد مدیریت، ترکیب می‌شوندکه منجر به ادغام شاخه­های تئوریک مختلف در پژوهش می‌شود. علاوه بر این، تفکرجدیدی را برای بخش نظارت مالی بر شرکت‌های بورسی و سهامداران، بهبود کیفیت شرکت‌های بورسی و بهبود مکانیسم عملیاتی بازار سرمایه فراهم می‌کند. بنابراین درحالی که انحراف توجه سهامدار نهادی و چگونگی تاثیر آن بر رفتار نامتقارن پاداش بررسی نشده است بر این اساس، میزان انحراف توجه سرمایه­گذاران نهادی از دیدگاه تاکید بر بازده غیرعادی صنعت و سپس تاثیر آن بر چسبندگی پاداش هیات مدیره شرکت­ها در شرایط اطمینان بیش از حد مدیریت بررسی می­شود.

 

مبانی نظری و فرضیه­های پژوهش

-انحراف توجه سهامداران نهادی و چسبندگی پاداش هیئت مدیره

با توجه به نظریه قرارداد بهینه و تئوری انگیزش، بین سهامداران و مدیران ارشد یک رابطه قراردادی برای بیشینه کردن ارزش شرکت بر اساس تسهیم ریسک وجود دارد ( Edmans &  Gabaix, 2016; Gabaix & Landier,2008 ). در عین حال، سهامداران باید مقادیر معینی پاداش را به عنوان عامل انگیزشی به مدیران ارشد بپردازند (Hong & Cao, 2023). بر اساس تئوری انگیزش6، پاداش مدیران باید با عملکردی که ایجاد می­کنند، ارتباط مثبت بالایی داشته باشد. یعنی وقتی عملکردی که ایجاد می‌کنند افزایش می‌یابد، پاداشی که دریافت می‌کنند نیز باید به طور نسبی افزایش یابد(Abudy et al, 2020). اگر پاداش بر اساس درصدی از سود و عملکرد واقعی شرکت باشد تغییرات پاداش باید متناظر با تغییرات سود باشد ولی پایداری موقت اقلام تعهدی غیرعادی منفی در مقایسه با اقلام تعهدی غیرعادی مثبت(Bergstresser & Philippon,2006)،گزارش سریعتر و یکجا برای اخبار منفی و گزارش  دیرتر و در طول زمان اخبار مثبت با بکارگیری محافظه­کاری(Verrecchia  & Guay,2006) و همچنین پایداری کمتر اخبار مثبت به شکل اقلام تعهدی غیرعادی، میزان کاهش پاداش در مقابل کاهش سود، کمتر خواهد بود که به چسبندگی پاداش منجر می­شود(Dechow,2006). با کاهش شدت نظارت بر اقدامات مدیریت، فرصت­طلبی مدیریت برای بیشینه کردن منافع شخصی با بکارگیری فرصت­طلبانه محافظه­کاری، اثرچسبندگی پاداش بیشتر خواهد شد(واعظ و همکاران، 1396). با این حال، با توجه به نظریه نمایندگی و نظریه فرصت طلبی مدیر، در واقع مدیریت، مسئولیت عملیات، توسعه و اداره واقعی شرکت را بر عهده دارد و تضاد منافع بین مدیریت و سهامداران وجود دارد. انگیزه پیگیری منافع کوتاه مدت منجر به شکست اجرای موثر قرارداد پاداش خواهد شد(He et al, 2019). تصمیمات گذشته در مورد ساختار هزینه، میزان هزینه­های قابل کنترل را در کوتاه­مدت تعیین می­کند و باعث عدم ثبات در کشش فروش، هزینه­های عمومی و اداری می­شود. بنابراین، تصمیمات ساختار هزینه بلندمدت بر توانایی تشخیص تصمیمات مدیریت هزینه کوتاه­مدت تأثیر می­گذارد(Banker& Byzalov,2014; Jackson et al, 2008; Shust & Dan,2014 ).  اثر چسبندگی را می­توان در هزینه­های تعدیل، انتظارات مدیریتی و فرصت طلبی خلاصه کرد(He et al, 2019). هنگامی که عملکرد شرکت کاهش می­یابد، اگر سهامداران تنبیه بیش از حد اعمال کنند، باعث خروج مدیران حرفه­ای از شرکت شده و این امر باعث افزایش هزینه معاملاتی استخدام مجدد مدیران ارشد و هزینه بالقوه آن می­شود. بنابراین، سهامداران عموماً دارای ذهنیت «تحمل شکست بیشتری-ریسک­پذیری بیشتری» نسبت به مدیران ارشد هستند(Ni et al, 2020). بر اساس مفهوم قرارداد، کارایی و فرصت‌طلبی می­توان گفت مدیران ارشد دارای منافع شخصی و ریسک‌گریز هستند و منافع خود را در مقابل  نوسانات عملکرد از حقوق و منابعی که می‌توانند کنترل کنند، به حداکثر می‌رسانند. نظریه کنشگری نهادی اشاره می­کند، سرمایه گذاران نهادی با تیم های مدیریتی سرمایه­گذاری عالی و منابع غنی بازار، به توسعه همه جانبه عملیات و مدیریت شرکت کمک می­کنند(Hong & Cao,2023). با این حال، عامل توجه، یک منبع کمیاب است و سرمایه‌گذاران نهادی توجه ویژه‌ای به برخی شرکت‌های کلیدی متاثر از شوک‌های بیرونی خواهند داشت که منجر به توزیع نابرابر توجه می‌شود و بر عملیات شرکت تأثیر می‌گذارد(Alnaes et al, 2014; Chan et al, 2021 ). در درجه اول، بر اساس اثر حاکمیتی تئوری نمایندگی، انحراف توجه سرمایه‌گذاران نهادی، حاکمیت خارجی را تضعیف و در نتیجه نقش نظارتی بر شرکت را کاهش و شرایط را برای فرصت‌طلبی مدیریتی فراهم می‌کند. علاوه­ براین، سرمایه‌گذاران نهادی، تأثیر هدایت‌کننده‌ای بردولت، سرمایه‌گذاران خرد، مصرف‌کنندگان شرکت‌ها و غیره دارند. وقتی سرمایه‌گذاران نهادی توجه کمتری به شرکت‌ها می‌کنند، میزان نظارت بر هیئت مدیره شرکت‌ها توسط برخی از ذینفعان کاهش می‌یابد و اثربخشی نظارت را تضعیف وچسبندگی پاداش را افزایش می­دهد(Yang et al, 2021). زیرا هنگامی که سرمایه گذاران نهادی دچار انحراف توجه می­شوند، مدیران محافظه­کاری حسابداری را کاهش می­دهند، که دلیلی بر انگیزه افزایش یافته برای ذخیره اخبار بد و گزارش زودتر اخبار مثبت و درنتیجه رفتار نامتقارن پاداش نسبت به اخبار مثبت و منفی در قالب چسبندگی پاداش می­شود (Ni et al, 2020). همچنین تضعیف نظارت سرمایه­گذاران نهادی نیز بر کیفیت کار حسابرسان خارجی تأثیر می­گذارد و اثربخشی حسابرسی را کاهش می­دهد. در این راستا، مدیران اختیار بیشتری دارند تا از منافع خود دفاع کنند، فضای ابهام اطلاعاتی، حدس و گمان را قوت ببخشند، با مدیریت فضای اطلاعاتی، افزایش عملکرد را به تلاش خود نسبت دهند و در عوض افت عملکرد را به شرایط کلان خارجی نسبت داده و هنگام گزارش عملکرد ضعیف، با استفاده از قاعده فرافکنی مانع از کاهش پاداش شوند(Chan et al, 2021). تأثیر انحراف توجه سرمایه‌گذار نهادی بر حق‌الزحمه حسابرسی و تأخیرها برای شرکت‌هایی که نظارت هیئت‌مدیره ضعیف‌تر و اقلام تعهدی اختیاری بالاتری دارند، بارزتر است. به عبارتی با تضعیف نظارت سهامداران نهادی، مدیریت اقلام تعهدی غیرعادی توسط مدیریت بصورت فرصت­طلبانه با پایداری بیشتر اخبار مثبت و پایداری کمتر اخبار منفی  همراه خواهد بود که رفتار نامتقارن و درنتیجه پاداش نامتقارن نسبت به عملکرد شرکت را را به همراه خواهد داشت و اثر چسبندگی را شدت می­بخشد. در مجموع، فعالیت‌های نظارتی سهامداران نهادی با کاهش ریسک حسابرسی به نفع حسابرسان است(Yang et al, 2021). در درجه دوم، بر اساس اثر اطلاعاتی نظریه عدم تقارن اطلاعاتی، انحراف توجه سرمایه‌گذاران نهادی باعث کاهش میزان اطلاعات جمع‌آوری شده از شرکت‌هایی با توجه ضعیف، تضعیف نظارت خارجی، کاهش درجه افشای اطلاعات شرکت‌ها و افزایش عدم تقارن اطلاعاتی می‌شود و در سایه افزایش عدم تقارن اطلاعاتی، مدیران فرصت بیشتری برای بیشینه کردن پاداش خود حتی در شرایط عملکرد ضعیف و کاهش سود را دارند(Hong & Cao, 2023).

با توجه به اینکه منافع سرمایه­گذاران نهادی و دیگر سهامداران در یک راستا است یک تیم سازمانی، دارای اطلاعات غنی است که می­تواند زنجیره تامین را بهینه کند و عدم تقارن اطلاعات داخلی و خارجی شرکت را کاهش دهد. در خصوص عملکرد شرکت، نحوه مدیریت شرکت و شرایط بازار، سهامداران می­توانند از طریق رای­گیری در مجمع عمومی سهامداران، مذاکره خصوصی  و سایر روش­ها مطلع شوند تا بتوانند درک جامع­تری از اطلاعات شرکت داشته باشند(Wang et al, 2009). در این میان مدیران شرکت به منظور صرفه­جویی در هزینه­های اطلاعاتی، انگیزه خواهند یافت تا شرایط گزارش افشای اطلاعات، به ویژه بخش افشای داوطلبانه را کاهش دهند(Abramova et al, 2021). این امر باعث کاهش محتوای اطلاعاتی قیمت سهام شرکت­های فهرست شده و افزایش عدم تقارن اطلاعاتی می­شود تا تلاش مدیریت را برای اقدام در راستای بهبود عملکرد و بیشینه کردن پاداش، تسهیل کند که پدیده چسبندگی پاداش را سبب خواهد شد. در نهایت، بر اساس تأثیر روان‌شناختی تئوری مالی رفتاری، انحراف توجه سرمایه‌گذاران نهادی بر عملکرد و توسعه شرکت تأثیر می‌گذارد(Hong and Cao, 2023). مدیران به سبب ضعف نظارتی، انتظارات توسعه شرکت را کاهش می­دهند و بیشتر منافع کوته­بینانه خود را ارتقا می­دهند. هنگامی که توجه سرمایه­گذاران نهادی کاهش می­یابد، توجه آنها به بازار شرکت کاهش می­یابد و کنترل دقیق شرکت بر عملیات خارجی کاهش می­یابد و بر عملکرد شرکت تأثیر منفی می­گذارد(Li et al, 2014). بر این اساس توجه خود مدیریت به عملکرد کلی شرکت به سبب اثر انتصاب به خود، کاهش می­یابد، تماس آن با سهامداران کاهش و تضاد منافع بین مدیریت و سرمایه گذاران افزایش و هرگونه عملکرد مثبت به توانایی مدیر نسبت داده شده و اطمینان بیش از حد مدیریت را سبب می­شود. در نتیجه  نظارت ارکان راهبری ضعیف شده و اصالت، اثربخشی و یکپارچگی افشای اطلاعات خارجی به ویژه افشای داوطلبانه شرکت کاهش می­یابد، که اعتماد عمومی را کاهش می­دهد(Chan et al, 2021). براین اساس فرضیه اول پژوهش به شرح زیر ارائه گردید:

1)انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی باعث افزایش چسبندگی پاداش هیات مدیره می شود.

-تاثیر اطمینان بیش از حد مدیریت بر رابطه بین انحراف توجه سهامدار نهادی و چسبندگی پاداش

سطح اعتماد بیش از حد مدیران یک رابطه غیر یکنواخت با ارزش شرکت دارد. از آنجایی که مدیران تصمیمات نهایی را در مورد انتخاب پروژه می‌گیرند و انتخاب‌های پروژه مستقیماً بر ارزش‌ شرکت تأثیر می‌گذارند، دانستن سطح اعتماد بیش از حد مدیر اولین گام برای به حداکثر رساندن ارزش شرکت است(Bick, 2015). هیئت مدیره نقش اصلی را در حاکمیت شرکتی ایفا می­کند که نه تنها به عنوان نماینده سهامداران، بلکه به عنوان امانتدار و ناظر مدیران نیز می­باشد(Solomon, 2020). هیئت نظارت عمدتاً بر فعالیت­های شرکت نظارت می­کند، از سوء استفاده مدیریت از قدرت جلوگیری، فرصت طلبی مدیران را به طور موثر کاهش و از منافع کارکنان و سهامداران محافظت می­کند (Dechow,2006). در نهایت، مدیریت به عنوان متولی بیشینه کردن ثروت سهامداران، فردی اقتصادی است که حداکثر کردن منافع را دنبال می­کند. اگر سهامداران یک مکانیسم تشویقی و بازدارنده خوب ایجاد کنند، به طور موثر تضاد نمایندگی را کاهش می­دهد(He et al, 2019). بر اساس تئوری مالی رفتاری7، در شرایط ابهام اطلاعاتی ارزش‌های مدیریتی، ذهنیت شناختی8، اعتماد بیش از حد و سایر ویژگی‌ها باعث ایجاد انحرافات غیرمنطقی در تصمیم‌گیری اقتصادی مدیریت می‌شود که به طور کامل بر اساس منافع ذینفعان هدایت نمی‌شوند. در این شرایط مدیران معتقدند که توانایی آنها به مراتب بهتر از سطح متوسط است و نسبت به عملیات شرکت بسیار خوش بین هستند، بنابراین ریسک را دست کم می­گیرند (Graham et al, 2013). با اینکه انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی اثرات نامطلوبی به همراه دارد، با این حال در سایه عدم توجه مالکان نهادی، مدیران شرکت­های بورسی ممکن است بیش از حد اعتماد به نفس داشته باشند، انتظارات خوش بینانه را حفظ کنند و معتقد باشند که مزایای حفظ مقیاس کسب و کار و عملیات مستمر از طریق رهبری خودشان بیشتر از ریسک ناشی از موسسات خواهد بود، بنابراین انگیزه رفتار فرصت­طلبانه افزایش می­یابد(Hong & Cao, 2023). با توجه به هزینه­های تعدیل، اعتماد بیش از حد مدیریت و مشکلات نمایندگی، اثر چسبندگی یک پدیده رایج در بسیاری از شرکت­ها است. رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیران و چسبندگی هزینه را می­توان از زوایای مختلفی تجزیه و تحلیل کرد. از یک سو، انتظارات خوش بینانه مدیران، عامل مهمی در ایجاد چسبندگی هزینه است. انتظارات خوش بینانه مدیران به این معناست که وقتی حجم کسب و کار یک شرکت کاهش می­یابد، مدیران تحت تأثیر «اثر بهتر از متوسط9» و سوگیری نسبی،  نسبت به فروش آتی شرکت خوش بین هستند(Hong & Cao, 2023). بنابراین، از نظر اثر روانشناختی اعتماد بیش از حد، مدیران تصمیم می­گیرند منابع بیکار را نگه دارند. از سوی دیگر، مدیران با اعتماد به نفس بیش از حد، که توسط مکانیسم تمایل، مکانیسم قدرت مالی و مکانیسم توانایی هدایت می­شوند، نگرش خوش بینانه­ای را نسبت به فروش شرکت حفظ می­کنند و در نتیجه میزان چسبندگی هزینه را افزایش می­دهند(Keke,2021). بر اساس ادبیات قبلی به دلیل ضعف نظارتی بر اقدامات و تصمیمات هیات­مدیره، هیات مدیره با اعتماد بیش از حد مستعد برآورد بیش از حد بازده سرمایه گذاری و دست کم گرفتن ریسک هستند(Dittrich et al, 2005). در نتیجه، هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد اغلب با نتایج نوآورانه‌تر و تمایل به ریسک‌پذیری همراه هستند(Hirshleifer et al, 2012; Galasso & Simcoe,2011 ). از طرف دیگر، آنها همچنین تمایل به سرمایه­گذاری بیش از حد، اغلب در پروژه های بسیار پرخطر دارند(Kolasinski,2005). انتظارات مدیریتی بر چسبندگی تأثیر می­گذارد و مدیران خوش بین و بدبین هنگام مواجهه با نوسانات عملکرد حالت­های مقابله­ای متفاوتی را نشان می­دهند. در مقابل، فرصت‌طلبی مدیریت برای توضیح چسبندگی پاداش مناسب‌تر است(Guenther et al, 2014). به عبارتی قراردادهای پاداش ممکن است برای هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد متفاوت باشد. از یک طرف، هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد ممکن است قرارداد پاداش با انگیزه­های ضعیف در قالب اختیار معامله یا سهام محدود دریافت کنند. یعنی این هیات مدیره در مقایسه با مدیران منطقی تمایل دارند که درصد احتمال بیشتری را برای یک نتیجه موفق قائل شوند(Humphery-Jenner et al, 2016). با دیدگاه بیش از حد مثبت آنها از ارزش شرکت در آینده، مقدار کمتری از سهام، ممکن است برای ترغیب مدیران با اعتماد به نفس بیش از حد برای انجام تلاش های لازم یا تصمیم­گیری مناسب کافی باشد. همچنین ممکن است انگیزه‌های قوی نتیجه معکوس داشته باشند، زیرا چنین مشوق‌هایی می‌توانند ریسک‌پذیری توسط هیات مدیره که از قبل اعتماد به نفس بیش از حد دارد را تشدید کند،این رویکرد بیانگر فرضیه انگیزه ضعیف است که ارتباط منفی بین اعتماد بیش از حد و شدت انگیزه قراردادهای پاداش(چسبندگی پایین پاداش)  را پیش­بینی می­کند(Keke, 2021). از سوی دیگر، حفظ قدرت نظارتی سهامداران و ارائه قراردادهای انگیزشی قوی­تر به هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد می­تواند سبب قرارداد بهینه باشد(He et al, 2019; Hong & Cao,2023 ). بینش آنها این است که اگر هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد احتمال نتایج خوب را به اندازه کافی بالا درنظر گیرد، برای شرکت نسبتاً ارزان خواهد بود که یک بسته جبرانی با گزینه و شدت سهام بالا ارائه کند. از این رو، هدف از یک قرارداد پاداش با شدت حقوق صاحبان سهام بالا، بهره‌برداری از ارزش‌گذاری نادرست هیات مدیره به جای ارائه انگیزه است. این رویکرد بیانگر فرضیه بهره برداری10 است که یک ارتباط مثبت بین اعتماد بیش از حدمدیریت و شدت انگیزه قراردادهای پاداش(چسبندگی پایین پاداش) را پیش بینی می­کند(Gervais et al, 2011).

در حالی که هم فرضیه بهره برداری و هم فرضیه انگیزه قوی11 دلالت بر این دارد که هیات مدیره  با اعتماد به نفس بیش از حد با انگیزه­های جبران خدمات بیشتر،  پاداش بیشتری دریافت می­کنند(اثر چسبندگی پاداش)، دو تفاوت کلیدی وجود دارد. اولین مورد این است که قرارداد پاداش برای هیات مدیره  با اعتماد به نفس بیش از حد، تحت فرضیه بهره‌برداری، سستی انگیزه خواهد داشت. تصور این است که کاهش اندک در شدت حقوق صاحبان سهام نباید تأثیر با اهمیتی بر اقدامات هیات مدیره  یا ارزش شرکت داشته باشد. در مقابل، فرضیه انگیزه قوی پیش‌بینی می‌کند که کاهش شدت حقوق صاحبان سهام منجر به کاهش ارزش شرکت می‌شود، زیرا حقوق صاحبان سهام مشوق‌هایی را فراهم می‌کند. تفاوت دوم به تأثیر افزایش موقعیت چانه زنی هیات مدیره مربوط می شود. فرضیه بهره برداری افزایش در شدت گزینه­های جبران خدمات را پیش بینی می­کند. با افزایش قدرت چانه­زنی هیات مدیره، پاداش بیشتری مطالبه می­شود که چسبندگی پاداش را بیشتر می­کند(Keke, 2021). از آنجایی که هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد، ارزش حقوق صاحبان سهام را بیش از حد ارزش گذاری می­کنند، افزایش پاداش بر اساس حقوق صاحبان سهام بیشتر می­شود. در مقابل، فرضیه انگیزه قوی کاهش شدت گزینه جبران خدمات را پیش‌بینی می‌کند، زیرا افزایش پاداش به دلیل عدم وجود هیچ گونه سستی انگیزشی، به شکل پرداخت نقدی بیشترو چسبندگی آن بیشتر است(Humphery-Jenner et al, 2016). با توجه به تاثیر نامتقارن اطمینان بیش ازحد مدیریت بر ارزش شرکت و پاداش­دهی، هیات مدیره با سطح اطمینان کمی بیش از حد باید با ترکیب حقوق صاحبان سهام-نقد کمتری نسبت به هیات مدیره منطقی پاداش داده شوند، در حالی که هیات مدیره با سطح بالای اطمینان بیش از حد باید با ترکیب سهام-نقد بیشتری پاداش داده شوند(De la Rosa, 2007). زیرا مدیر با سطح اطمینان کمی بیش از حد می­تواند ارزش شرکت را افزایش دهد در حالی که مدیر با سطح بالای اطمینان بیش از حد، ارزش شرکت را کاهش می­دهد. یک مدیر منطقی و ریسک­گریز سرمایه­گذاری کمتری انجام می­دهد زیرا از ادامه پروژه­های فعلی با بازده شناخته شده سود بیشتری نسبت به سرمایه گذاری در پروژه­های با ارزش خالص مثبت ولی با احتمال نتایج منفی دریافت می­کند(Bick, 2015). براین اساس اگر سازوکارهای نظارتی ضعیف باشند و سهامداران نهادی به عنوان مالکان مطلع دچار انحراف توجه شوند، اطمینان بیش از حد مدیریت با نگرش خوشبینانه و بدون محافظه­کاری به گزارش بیشتر حجم اخبار مثبت و گزارش عملکرد مثبت غیرپایدار منجر می­شود و به دلیل پایداری کمتر اقلام غیرعادی به کاهش ارزش شرکت ولی به افزایش رفتارهای منفعت­طلبانه در برنامه­های پاداش و عدم کاهش پاداش در شرایط عملکرد ضعیف منجر خواهد شد(He et al, 2019; Hong & Cao, 2023 ). زیرا در سایه بی توجهی سهامداران ناظر و فعال، یک مدیر با اعتماد به نفس بیش از حد معتقد است که از مهارت­های بالاتری برخوردار است یا می­تواند بیش از واقعیت بر نتیجه پروژه­ها تأثیر بگذارد. اعتقاد او به طور مثبت، ارزیابی ارزش خالص مثبت او را مغرضانه می­کند و او را به پذیرش پروژه­های بیشتری نسبت به مدیر منطقی سوق می­دهد. برای همان سطح ریسک­گریزی، مدیر با سطح اطمینان کمی بیش از حد به احتمال کمتری نسبت به مدیر منطقی از پروژه­های با ارزش خالص مثبت به دلیل سطح ریسک پروژه اجتناب می­کند. اقدامات مدیر با سطح اطمینان کمی بیش از حد، بیشتر با منافع سهامداران هماهنگ است که منجر به افزایش ارزش شرکت می شود(Bick, 2015). همچنین مدیریت به منظور اطمینان از عملکرد تجاری پایدار و حفظ شهرت خود، اغلب اضطراب حرفه­ای را نشان می­دهند، که پاسخی است که توسط اثر نظارتی ایجاد می­شود. از آنجایی که حاکمیت نهادی به حاکمیت شخص ثالث تعلق دارد، مدیریت نمی­تواند رفتار سرمایه­گذاران نهادی را به موقع پیش­بینی کند ولی هنگامی که سرمایه­گذاران نهادی دچار انحراف توجه می­شوند، این امر بیانگر انحراف از تایید انتظارات و تضعیف نظارت بر مدیریت است. این امر به ویژه برای مدیران بدبین صادق است، زیرا آنها انگیزه تصمیم­گیری قویتری دارند، رفتارهای کوته بینانه اتخاذ می­کنند، از قدرت خود برای بهبود پاداش جبران خدمات خود حتی در شرایط کاهش سود استفاده می­کنند(He et al, 2019). گزارش‌های سهامداران نهادی معتبرتر و جامع‌تر هستند و وظیفه هدایت دیگر سرمایه‌گذاران را دارند. هنگامی که سرمایه­گذاران نهادی دچار انحراف توجه می­شوند، میزان گزارش­های اطلاعاتی در مورد شرکت­هایی با توجه ضعیف کاهش می­یابد و عدم تقارن اطلاعاتی با سهامداران افزایش می­یابد و دامنه اختیارات و بکارگیری اطمینان بیش از حد مدیریت در تصمیمات را فراهم می­کند. در این شرایط مدیریت به منظور حفاظت از منافع خود، انگیزه دارند که با گزارش­های خوش­بینانه و فرصت طلبانه، به طور نادرست عملکرد تجاری شرکت را افزایش دهند، که  بدون توجه به عملکرد ضعیف و انتظار کاهش پاداش مبتنی بر عملکرد واقعی، یه حفظ دامنه پاداش و درنتیجه  چسبندگی بیشتر پاداش منجر می­شود، زیرا برای سهامداران، نظارت خارجی تضعیف شده است(Hong & Cao, 2023). بر این اساس فرضیه دوم پژوهش به شرح زیر ارائه گردید:

2) اطمینان بیش از حد مدیریت، تاثیر انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی در افزایش چسبندگی پاداش هیات مدیره را تشدید می­کند.

 

پیشینه پژوهش

هوانگ و گائو(2023) با بررسی انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی و چسبندگی پاداش مدیران بر اساس تحلیل رگرسیون چندگانه در شرکت­های چینی در فاصله 2011-2020، نشان دادند بر اساس اثر حاکمیتی، اثر اطلاعاتی و اثر روانی، حاکمیت خارجی شرکتی، محتوای اطلاعاتی قیمت سهام و اضطراب مدیریت، نقش واسطه ای بین انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی و چسبندگی پاداش دارند  و سطح حاکمیت داخلی شرکتی و اعتماد بیش از حد مدیریتی، تأثیر انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی را بر چسبندگی پاداش مدیران تضعیف می­کند(Hong & Cao, 2023). آبراموا و همکاران(2021) با بررسی تاثیر توجه سهامدران نهادی بر افشای شرکت در 100378 سال-شرکت کامپوست در فاصله زمانی 2001-2016، نشان دادند مدیریت با افشای اطلاعاتی که تأثیر کمی بر کیفیت یا نقدینگی اطلاعات دارد، به توجه سرمایه گذاران نهادی موقت پاسخ می دهد و مدیران با افزایش تعداد پیش‌بینی‌ها به توجه پاسخ می‌دهند. توجه به جای تغییر تصمیم در مورد پیش‌بینی یا ارائه افشای اطلاعات بیشتر، باعث تعدیل‌های افشای جزئی می‌شود(Abramova et al, 2021). کیکی(2021) با بررسی رابطه بین اطمینان بیش از حد مدیریت و چسبندگی هزینه در شرکتهای شانگهای و شنزن چین در فاصله 2014 -2018 نشان داد پدیده چسبندگی هزینه در شرکت های مورد مطالعه در چین وجود داردو علاوه بر این، اعتماد بیش از حد مدیران مشکل چسبندگی هزینه شرکت ها را تشدید می­کند(Keke,2021). چن و همکاران(2021) با بررسی تاثیر توجه سهامداران نهادی بر کفیت حسابرسی در شرکتهای چینی در فاصله 2010-2020، نشان دادند درجه بالاتر بی‌توجهی سرمایه‌گذار نهادی با تمایل کمتر حسابرسی به ارائه اظهارنظر تعدیلی در خصوص تداوم فعالیت، احتمال کمتر گزارش ضعف کنترل داخلی با اهمیت، و احتمال بیشتر تحریف صورت‌های مالی توسط مدیریت همراه است(Chan et al, 2021). گائو و همکاران(2021) با بررسی احساسات سرمایه گذاران نهادی و بازده کل سهام در شرکت­های با فناوری پیشرفته چین در فاصله 2008-2017، نشان دادند سهامدران نهادی مطلع هستند و احساسات آنها به حرکت قیمت سهام به سمت ارزش ذاتی کمک می کند. زیرا احساسات سهامداران نهادی شامل اخبار مربوط به انتظارات در مورد جریان‌های نقدی آتی شرکت‌های مهم است که خود را در انتظارات قیمت آتی قرار می‌دهد(Gao et al, 2021). یانگ و همکاران(2021) با بررسی تاثیر انحراف توجه سهامداران نهادی بر ریسک حسابرسی در شرکتهای چینی در فاصله 2010-2020، نشان دادند هزینه های حسابرسی و تأخیر گزارش حسابرسی در دوره هایی که سرمایه گذاران نهادی به طور موقت توجه خود را بر سایر بخش های پرتفوی خود متمرکز می کنند افزایش می یابد. این اثر زمانی قوی‌تر است که سرمایه‌گذاران نهادی متعهد دچار انحراف توجه شوند(Yang et al, 2021). نی و همکاران(2020) با بررسی تاثیر انحراف توجه سهامداران نهادی بر ریسک سقوط قیمت سهام در 38254 سال-شرکت­های کامپوستات در فاصله 1980-2018، نشان دادند ما بین انحراف توجه سهامداران نهادی و ریسک سقوط قیمت سهام رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. این اثر با نظارت ضعیف همراه است و زمانی که حاکمیت شرکتی جایگزین ضعیف‌تر باشد و انگیزه‌های مدیران برای ذخیره اطلاعات و اخبار منفی  قوی‌تر شود، این رابطه قوی‌تر می‌شود. هنگامی که سرمایه گذاران نهادی دچار انحراف توجه می شوند، مدیران محافظه کاری حسابداری را کاهش می دهند، که دلیلی بر انگیزه افزایش یافته برای ذخیره اخبار بد است(Ni et al, 2020). آن لی و همکاران(2018) با بررسی اعتماد بیش از حد مدیریتی، ریسک پذیری ناشی از پاداش و مدیریت سود در 729 شرکت­ فرابورس تایوان در فاصله 2006-2015، نشان دادند مدیران با اعتماد به نفس بیش از حد به احتمال زیاد از مدیریت سود واقعی استفاده می کنند تا مدیرت سود مبتنی بر اقلام تعهدی. ریسک‌پذیری دلتا ناشی از پاداش به مدیرت سود مبتنی بر اقلام تعهدی بی‌ربط است، اما می‌تواند تمایل به مدیریت سود واقعی را کاهش دهد، و ریسک‌پذیری وگا ناشی از پاداش می‌تواند بزرگی مدیرت سود مبتنی بر اقلام تعهدی را افزایش دهد اما بزرگی مدیریت سود واقعی را کاهش دهد(An Li et al, 2018). بیک(2015) با بررسی اینکه  آیا اعتماد بیش از حد مدیر عامل بر ساختار پاداش او تأثیر می گذارد؟ در 3307 سال-شرکت­ آمریکایی در فاصله 2007-1992، نشان داد هیأت‌ مدیره ساختار پاداش مدیرعامل را به‌طور بهینه تنظیم می‌کنند که شامل نسبت  پایین­تر ترکیبی از ارزش سهام به نقدینگی برای مدیران با اطمینان بیش از حد است(Bick, 2015). همفری و همکاران(2016) با بررسی تاثیر  اطمینان بیش از حد مدیریت و پاداش مدیران در12810 سال-شرکت­های کامپوست در فاصله 1992-2011، نشان دادند اطمینان بیش از حد به مدیران غیراز مدیرعامل مرتبط است که با انگیزه‌های متنوع، مستقل از اطمینان بیش از حد مدیرعامل، پاداش دریافت می‌کنند(Humphery-Jenne et al, 2016).  شمس الدینی و نعمتی(1400) با بررسی رابطه پایداری مالکیت نهادی با مدیریت سود با لحاظ اهرم مالی در 140 شرکت پذیرفته شده بورس تهران در فاصله1393-1398، نشان دادند بین پایداری مالکیت نهادی با مدیریت سود رابطه منفی و معناداری وجود دارد، این در حالی است که متغیر اثرات همزمان پایداری مالکیت نهادی و اهرم مالی بر مدیریت سود معنادار نیست.  صالحی(1399) با بررسی تاثیر مالکیت نهادی بر شاخص‌های ارزیابی عملکرد مبتنی بر اجزای سود باقیمانده و بازار در 145 شرکت پذیرفته شده بورس تهران در فاصله1395-1389، نشان داد رابطه مثبت و معنی داری بین مالکیت نهادی و شاخص‌های ارزیابی عملکرد مبتنی بر اجزای سود باقیمانده (سود قبل از بهره و مالیات و سود عملیاتی بعد از مالیات) و  شاخص‌های بازار (ارزش افزوده بازار و نسبت کیوتوبین)  در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد که این نتایج با فرضیه نظارت کارآمد و فرضیه همگرایی منافع مطابقت دارد. حاجیها و همکاران(1398) با بررسی تأثیر نگرش کوتاه‌مدت مدیران در چسبندگی هزینۀ 95 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1384-1393، نشان دادند رابطۀ مدیریت سود بر مبنای اقلام واقعی با کاهش مخارج اختیاری و چسبندگی هزینه‌ها وجود دارد و نگرش کوتاه‌مدت مدیران، ارتباط منفی و معناداری با چسبندگی هزینه دارد. واعظ و همکاران(1396) با بررسی آزمون چسبندگی پاداش و بررسی تاثیر ابعاد دقت سود بر پاداش  هیات­مدیره 121شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1387 تا 1394، نشان دادند پاداش نسبت به سود گزارش شده دارای چسبندگی است، اقلام تعهدی غیر عادی فزاینده سود بر پاداش تاثیر معنی­دار و مثبتی دارند که نشان از عدم توجه کافی نسبت به آنهاست و نیز دستکاری فعالیت­های واقعی فزاینده سود و محافظه­کاری شرطی، بر پاداش مدیران تاثیر معنی­داری دارند. مهرانی و همکاران(1394) با بررسی مالکیت نهادی و انعطاف­پذیری مالی84 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1389 تا 1392 نشان دادند حضور مالکان نهادی در ساختار سرمایه شرکتها سبب انعطاف پذیری بیشتری آنها شده که  با فرضیه نظارت فعال مطابق است و هرچه تمرکز مالکان نهادی در ساختار سرمایه شرکت بیشتر باشد انعطاف پذیری مالی شرکت کم می شود. سرلک و کلوانی(1394) با بررسی تاثیر مالکیت نهادی بر محافظه­کاری 39 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق­بهادار تهران در بازه زمانی 1383 لغایت 1392، نشان دادند هیچگونه رابطه­ معنی­داری بین مالکیت نهادی مستقل با افق سرمایه­گذاری بلندمدت و محافظه‌کاری، مالکیت نهادی وابسته با افق سرمایه­گذاری بلندمدت و محافظه­کاری و نیز مالکیت نهادی با افق سرمایه­گذاری کوتاه­مدت و محافظه­کاری وجود ندارد.

 با توجه به پژوهش­های انجام شده در زمینه پیامدهای انحراف توجه سهامدار نهادی در قالب کیفیت افشا، کیفیت حسابرسی، جهش حرکتی قیمت سهام، ریسک حسابرسی و ریسک سقوط قیمت سهام از یک سو و نقش اطمینان بیش از حد مدیریت در شکل­گیری رفتارهای فرصت­طلبانه مدیریت و عواملی همچون چسبندگی هزینه، ساختار پاداش، ریسک پذیری ناشی از پاداش و مدیریت سود، این سوال مطرح می­شود که آیا اطمینان بیش از حد مدیریت اثر انحراف توجه سهامدار نهادی بر اثر چسبندگی پاداش را تحت تاثیر قرار می­دهد؟

 

روشناسی پژوهش

برای آزمون فرضیه­های پژوهش از رگرسیون چندگانه با استفاده از نرم افزار ایویوز استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1391 تا سال 1400 (دوره 10 ساله) است. نمونه مورد مطالعه این پژوهش، متشکل از کلیه شرکت­های موجود در جامعه آماری است که حائز معیارهای زیر باشند:1. پذیرش در بورس تا قبل از دوره پژوهش و عدم خروج تا پایان دوره پژوهش، 2. پایان سال مالی  منتهی به پایان اسفند.3. عدم تغییر دوره مالی در دوره (8 ساله) مورد بررسی، 4. در دسترس بودن اطلاعات مربوط به متغیرهای انتخاب شده،5. جزو شرکت‌های واسطه گری مالی، لیزینگ، بانک ها، بیمه­ها و سرمایه‌گذاری­ها نباشند.6- عدم توقف معاملاتی بیش از 6 ماه. در نتیجه اعمال شرایط فوق، 123 شرکت و یا 1230 سال-شرکت از جامعه آماری جهت انجام آزمون ها انتخاب شدند.

مدلها و متغیرهای پژوهش

بر اساس مبانی نظری پژوهش و مطابق پژوهش­های قبلی(An Li et al, 2018; Hong & Cao, 2023; Humphery-Jenner et al, 2016 )، برای آزمون فرضیه­های پژوهش از مدل شماره 1 برای آزمون فرضیه اول و از مدل شماره 2 برای آزمون فرضیه دوم استفاده شده است که  در مدل اول ضریب β3 بیانگر تاثیر انحراف توجه سهامدار نهادی بر چسبندگی پاداش و در مدل دوم ضریب β4 و β5 بیانگر اثر تعاملی اطمینان بیش از حد مدیریت و انحراف توجه سهامدار نهادی بر چسیندگی پاداش است.

 

رابطه1)

∆LNBONUSit = β0 + β1∆LNEPSi,t + β2(Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t )+ β3(DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β4(INIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) +  β5(RET *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β6(ΔROA *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) +  β7(LEV *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β8(CAP *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) +  ɛ

رابطه2)

∆LNBONUSit = β0 + β1∆LNEPSi,t + β2(Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t )+ β3(DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β4(PEE * DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β5(INVESTCO * DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β6(INIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) +  β7(RET *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β8(ΔROA *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β9(LEV *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β10(CAP *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) +  ɛ

متغیر مستقل پژوهش

-  انحراف توجه سهامدار نهادی(DINIST). متغیر اصلی این پژوهش که استفاده از آن موجب نوآوری پژوهش نیز شده است انحراف توجه سرمایه­گذاران نهادی است. انحراف­توجه به این معناست که چنانچه یک سرمایه­گذارنهادی که قبلا در مجموعه­ای از اوراق سهام صنایع مختلف سرمایه­گذاری کرده است، امکان دارد در اثر بروز یک واقعه غیرعادی مانند بازده بسیار بالا یا بسیار پایین سهام صنعت بخصوصی، توجه این سرمایه­گذارنهادی از سایر اوراق سهام سرمایه­گذاری شده بطور موقت و در یک دوره زمانی کوتاه منحرف شود. برای ایجاد معیار انحراف توجه سرمایه­گذارنهادی در سطح شرکت، از مدل کمپف و همکاران (2017) استفاده شده است(Kempf et al, 2017). طبق این مدل بطور طبیعی فرض بر این است که توجه سرمایه­گذاران نهادی به سمت شرکت­ها و صنایعی جلب می­شود که دارای عملکردی غیرعادی (بیش از حد قوی یا بیش از حد ضعیف) بوده و از بذل توجه کافی نسبت به شرکت­هایی که دارای بازدهی نرمال بوده­اند خودداری می­کنند و سپس با جمع درصدهای سرمایه­گذاری سرمایه­گذاران نهادی شرکت، در صنایعی که بیشترین یا کمترین بازدهی را داشته­اند و ضرب آن در درصد سرمایه­گذارنهادی شرکت نمونه میزان انحراف توجه سرمایه گذارنهادی در سطح شرکت نمونه محاسبه می­شود(Kempf et al, 2017). فرایند محاسبه عملیاتی متغیر انحراف توجه سرمایه­گذار نهادی بشرح زیر است:  فرض کنید که شرکت f دارای دو سرمایه­گذار نهادی i و j می­باشد و این سرمایه­گذاران نهادی علاوه بر سرمایه­گذاری در شرکت f در شرکت­های دیگری که در صنایع متفاوتی فعالیت می نمایند، سرمایه­گذاری کرده­اند (در این پژوهش شرکت های مورد پژوهش به 12 صنعت فاما و فرنچ12  تقسیم شده­اند) در این حالت در یک بازه زمانی مشخص q (فصل) مقدار انحراف توجه سرمایه­گذارنهادی i در شرکت f به این ترتیب محاسبه می­شود که ابتدا درصد سرمایه­گذاری سهامدار نهادی i در شرکت­های شاغل در صنایع دارای بازدهی غیرنرمال (چه مثبت و چه منفی) را جمع نموده و در درصد سرمایه گذاری سهامدار نهادی i در شرکت f ضرب می نماییم و در نتیجه مقدار انحراف توجه سهامدار نهادی i در شرکت f محاسبه شده و سپس با همین روش مقدار انحراف توجه سهامدار نهادی j در شرکت f نیز محاسبه گردیده و باجمع دو مقدار انحراف توجه، کل انحراف توجه شرکت f محاسبه می شود. با استفاده از رابطه شماره ­3 میزان انحراف توجه سرمایه­گذاران نهادی در سطح هر شرکت محاسبه می­شود(Garel et al, 2021; Liu et al, 2020):

Distractionfq = Wifq-1       (3) 

که Distractionfq بیانگر انحراف توجه سرمایه گذار نهادی،   بیانگرسرمایه­گذار نهادی شرکت f در پایان فصل قبل، INDf بیانگر صنعت شرکت f، IND  بیانگر12 صنعت فاما و فرنچ ،  بیانگر وزن صنعت در پرتفوی سرمایه گذار I در سه ماهه  قبل ،  بیانگر صنعتی که بالاترین و پایین ترین بازده را در فصل جاری دارد مقدار 1 میگیرد. در این رابطه مجموع حاصلضرب     نشان می‌دهد که به چه میزان توجه سرمایه‌گذارنهادی  iبه صنعتی که بالاترین بازده و کمترین بازده را داشته منحرف شده است. با توجه به اینکه میزان توجه به هر شرکت سرمایه­پذیر در سبد سرمایه­گذارنهادی، تابعی از درصد مالکیت سرمایه­گذارنهادی و میزان ارزش بازار شرکت سرمایه­پذیر می­باشد در این پژوهش نیز به جهت محاسبه دقیق­تر متغیر انحراف توجه سرمایه­گذار نهادی در هر شرکت از معیار وزن نیز بهره گرفته شده است. بدین منظور با استفاده Wifq-1 محاسبه می­شود که وزن شرکت f در سبد سرمایه­گذار­نهادی i در  q-1 (فصل قبل) چه مقدار می­باشد که برای این اندازه­گیری از رابطه شماره 4 استفاده شده است(Garel et al, 2021; Liu et al,2020 ؛واعظ و همکاران،1402):

Wifq-1 =                   (4)

که Wifq-1  بیانگر وزن میزان سرمایه­گذار نهادی i در شرکت f در فصل 3 ماهه قبل،  بیانگر وزن ارزش بازار شرکت f در پرتفوی سرمایه گذار i و   بیانگر درصدی از سهام شرکت f است که متعلق به سرمایه گذار iاست. باتوجه به اینکه متغیرهای مدل پژوهش به صورت سالانه می­باشند برای هموارسازی داده­ها میانگین چهارفصل انحراف توجه سرمایه­گذاران نهادی هر شرکت استفاده شده است(Kempf et al,2017).

متغیر وابسته: چسبندگی پاداش(Bonstic)

با الگو گرفتن از رابطه5 که توسط آندرسون و همکاران(2003) برای آزمون چسبندگی هزینه ها استفاده شده است، می توان چگونگی رفتار پاداش نسبت به تغییرات سطح سود را در دوره های افزایش و کاهش سود به طور جداگانه ارزیابی کرد(Anderson et al, 2003) (رابطه شماره5):

رابطه5)

∆LNBONUSit = β0 + β1∆LNEPSi,t + β2(Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t )+ ɛ

     که در آن ΔLNBONUS عبارت است از لگاریتم تغییرات پاداش سال جاری نسبت به سال قبل مدیران،∆LNEPS لگاریتم تغییرات سود عملیاتی هر سهم نسبت به سال قبل، Dec_ Dummy متغیر موهومی مبنی بر اینکه اگر سود دوره جاری نسبت به سال قبل کاهش یافته باشد کد 1 و در غیر این­صورت کد صفر داده می شود.  اگر پاداش چسبنده است، باید درصد افزایش در پاداش در دوره های افزایش سود بیشتر از درصد کاهش پاداش در دوره های کاهش سود باشد،یعنی ضریب β2 بیانگر مقدار مقدار چسبنگی پاداش است بطوری که( β1> β1+ β2 )و به عبارت دیگر   β1> 0و 0 > β2باشد(واعظ و همکاران، 1396).

متغیر تعدیلی:اطمینان بیش از حد مدیریت(Manag – Over ): برای محاسبه اطمینان بیش از حد مدیریت از دو شاخص به شرح زیر استفاده شده است:1) خطای تخمین سود(PEE). اگر سود هر سهم واقعی از سود هر سهم پیش‌بینی شده در شرکتی کمتر باشد کد یک را به خود گرفته و نشانگر اطمینان بیش از حد مدیران در آن شرکت خواهد بود و در غیر آن صورت کد صفر به معنی عدم اطمینان بیش از حد مدیریت است(Hribar & Yang,2016).2) افزایش مخارج سرمایه‌گذاری(INVESTCO). بر اساس مدل احمد و دوئلمان(2013)، ابتدا نسبت دارایی‌های ثابت مشهود به جمع کل دارایی‌های شرکت محاسبه شده سپس میانه نتایج بدست آمده تمامی شرکت‌ها را گرفته و بر همین اساس، در بین تمامی شرکت‌ها نسبت مخارج سرمایه‌گذاری را با میانه بدست آمده مقایسه نموده و در صورتی که عدد بدست آمده بزرگ‌تر از میانه باشد، نشانگر اطمینان بیش از حد مدیران در آن شرکت می‌باشد و عدد یک را می‌گیرد و در صورت کمتر بودن از میانه، عدد صفر را گرفته و نشانگر عدم اطمینان بـیش از حـد مدیران در آن شرکت می‌باشد(Ahmed & Duellman,2013).

متغیرهای کنترلی: سهامدار نهادی(INIST)؛ درصد مالکیت سهامداران نهادی در شرکت( تعداد سهام در اختیار مالکان نهادی تقسیم بر تعداد کل سهام عادی شرکت)، بازدهی سهام(RET) بازده سالانه سهام؛ نرخ باردهی دارایی­ها(ΔROA) برابر است با تغییرات سالانه در نرخ بازده دارایی­ها(نسبت سودعملیاتی بر خالص دارایی­ها)؛ اهرم مالی(Lev) نسبت کل بدهی­ها بر کل دارایی­ها؛شدت سرمایه(CAP) نسبت کل دارایی­ها به درآمد فروش(An Li et al, 2018; Hong  & Cao, 2023; Humphery-Jenner et al, 2016 ).

 

یافته‌های پژوهش

آمار توصیفی متغیرهای پژوهش

بر اساس نتایج آمار توصیفی در نگاره 1 و2، میانگین انحراف توجه سهامداران نهادی معادل 283/10 است، میانگین تغییرات پاداش هیات­مدیره و سود هرسهم به ترتیب 179/0  و 195/0 مثبت است یعنی هردو بطور میانگین، نسبت به سال قبل افزیش داشته­اند، میانگین درصد سهامدار نهادی شرکت­های مورد مطالعه634/0 است که بیانگر ضریب نفوذ بالای سهامداران نهادی در شرکت­های بورسی است،میانگین نرخ بازدهی دارایی­های شرکت­های مورد مطالعه با مقدار 107/0 بیانگر نقش کمتر دارایی­های در فرایند سودآوری است، از بین متغیرهای پژوهش متغیر  انحراف توجه سهامداران نهادی با مقدار 802/15 و  درصد مالکیت سهامداران نهادی با مقدار 162/0 به ترتیب بیشترین و کمترین انحراف معیار را به خود اختصاص داده­اند.59درصد شرکت­های مورد مطالعه دارای خطای تخمین سود هر سهم و 55درصد آنها دارای افزایش مخارج سرمایه­گذاری به عنوان معیارهای اطمینان بیش از حد مدیریت هستند و بیانگر این است که بیش از نیمی از مدیران شرکت­های مورد مطالعه دارای اطمینان بیش از حد بالایی هستند.

 

 

نگاره (1) آمار توصیفی متغیرهای کمی

Image (1). Descriptive statistics of quantitative variables

متغیر

میانگین

میانه

بیشینه

کمینه

انحراف معیار

DINIST

283/10

047/5

381/96

000/0

802/15

∆LNBONUS

179/0

142/0

705/2

604/2-

618/0

∆LNEPS

195/0

113/0

972/1

361/1-

582/0

Dec-Dum *∆LNEPS

113/0-

000/0

000/0

518/0-

205/0

INIST

634/0

594/0

251/92

000/0

162/0

RET

491/0

14/0

792/0

635/0-

861/0

ΔROA

107/0

092/0

619/0

534/0-

499/0

LEV

574/0

533/0

861/1

0328/0

415/0

CAP

241/0

147/0

105/1

086/0

373/0

 

نگاره (2) توزیع فراوانی متغیر های کیفی

Image (2). Frequency distribution of qualitative variables

خطای تخمین سود(PEE)

فراوانی

درصد

درصد تجمعی

1

732

52/59

52/59

0

498

48/40

00/100

کل

1230

100.00

افزایش مخارج سرمایه‌گذاری(INVESTCO)

فراوانی

درصد

 

1

688

93/55

93/55

0

542

07/44

00/100

کل

1230

100.00

 

 

آمار استنباطی

برای کنترل انحراف معیار ضرایب شیب ناشی از ناهمسانی واریانس، از آزمون والد تعدیل‌شده برای بررسی ناهمسانی واریانس جملات اخلال استفاده ‌شده که بر اساس نتایج مندرج در نگاره 3، سطح معنی‌داری آزمون والد تعدیل‌شده در مدل‌های پژوهش بیشتراز 5 درصد می‌باشد و این موضوع بیانگر عدم وجود ناهمسانی واریانس در جملات اخلال بوده است.

 

 

 

نگاره 3- نتایج آزمون ناهمسانی واریانس

Figure 3. The results of the heterogeneity of variance test

مدل آزمون

آماره آزمون

سطح معنی‌داری

نتیجه آزمون

فرضیه اول

0/4083

9246/0

عدم وجود ناهمسانی واریانس در جملات اخلال

فرضیه دوم

21/237

1724/0

عدم وجود ناهمسانی واریانس در جملات اخلال

 

برای بررسی مشکل خود همبستگی بین جملات پسماند از آزمون بریوش-گادفری استفاده شده که  نتایج آزمون بریوش-گادفری در نگاره 5 نشان می­دهد سطح معناداری آزمون برای هردو مدل پژوهش کمتر از 5 درصد بوده و بیانگر وجود خود همبستگی سریالی در مدل‌ می‌باشد که این مشکل در تخمین نهایی مدل با اجرای دستور Auto Correlation رفع شد.

 

نگاره4- نتایج آزمون خود همبستگی

Picture 4. Autocorrelation test results

مدل آزمون

آماره آزمون

سطح معنی‌داری

نتیجه آزمون

فرضیه اول

325/281

0000/0

وجود خودهمبستگی سریالی در جملات اخلال

فرضیه دوم

234/573

0000/0

وجود خودهمبستگی سریالی در جملات اخلال

 

 

همچنین، نتایج آزمون هم خطی در جداول7 و8 هم نشان می‏دهد با توجه به اینکه ضریب VIF برای تمامی متغیرها کمتر از 10 بوده است؛ همخطی بین متغیرهای توضیحی وجود ندارد. برای تشخیص بین الگوهای اثرات معمولی (pool) و داده‌های تابلویی (panel) نتایج آزمون چاو در نگاره 5بیانگر این است که یکسان‌بودن عرض از مبدأ برای تمامی شرکت‌های مورد مطالعه در سطح معنی‌دار 5 درصد رد نمی‌شود و می‌توان برای برآورد مدل از روش داده‌های تابلویی استفاده کرد.

 

 

نگاره 5- نتایج آزمون اف لیمر (چاو)

Figure 5. Results of the Leamer Experiment

مدل آزمون

آماره آزمون

سطح معنی‌داری

نتیجه آزمون

فرضیه اول

804/11

0026/0

پذیرش الگوی داده‌های تابلویی

فرضیه دوم

631/8

0034/0

پذیرش الگوی داده‌های تابلویی

منبع: یافته های پژوهشگر

 

 

برای تشخیص بین اثرات ثابت  و اثرات تصادفی نتایج آزمون هاسمن در نگاره 6نشان می‌دهد فرضیه صفر مبنی بر انتخاب روش با اثرات تصادفی برای تخمین مدل‌ دوم در سطح معنی‌دار 5 درصد رد شده است و به همین دلیل برای برآورد مدل اول از روش با اثرات تصادفی و برای مدل دوم از مدل با اثرات ثابت استفاده شده است.

 

نگاره 6- نتایج آزمون هاسمن

Figure 6- Hausman test results

مدل آزمون

آماره آزمون

سطح معنی‌داری

نتیجه آزمون

فرضیه اول

839/21

0000/0

پذیرش اثرات ثابت عرض از مبدا

فرضیه دوم

2614/10

2073/0

پذیرش اثرات تصادفی از مبدا

منبع: یافته های پژوهشگر

 

نتایج آزمون فرضیه اول پژوهش: با توجه به  نتایج حاصل از خروجی مدل رگرسیون کمترین مربعات تعمیم یافته(با اثرات ثابت) در نگاره 7و با توجه به اینکه سطح معناداری آماره F کمتر از 05/0 است؛ مدل رگرسیون در کل معنی­‏دار است وضریب تعیین تعدیل شده، نشان می‌دهد 37 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای توضیحی در مدل قابل پیش‎بینی است،  ضریب  متغیر تغییرات سود هر سهم و متغیر دامی تغییرات هر سهم به ترتیب با مقادیر 433/0 و 144/0-  و سطح معنی­داری 005/0 و 016/0 بیانگر تاثیر به ترتیب مثبت و منفی بر پاداش هیات­مدیره و نیز وجود اثر چسبنگی پاداش بوده و  ضریب β3 متغیر اثر تعاملی انحراف توجه سهامدار نهادی با متغیر دامی تغییرات سودهرسهم با ضریب 307/0- و سطح معنی­داری008/ بیانگر تاثیر منفی آن بر پاداش هیات­مدیره و تاثیر بیشتر آن بر چسبندگی پاداش هیات­مدیره است زیرا با دخالت انحراف توجه سهامداران نهادی، شدت چسبندگی پاداش افزایش یافته است. از بین متغیرهای کنترلی، درصد مالکیت نهادی با ضریب 0236/0- و نرخ بازدهی دارایی­ها با ضریب 252/0- بیانگر تاثیر منفی بر پاداش هیات­مدیره و افزایش اثر چسبندگی پاداش هیات­مدیره است ولی متغیرهای بازدهی سهام، اهرم مالی و شدت سرمایه، معنی­دار نیستند.

 

نگاره (7) نتایج حاصل از برآورد الگوی(1) پژوهش برای آزمون فرضیه اول

Figure (7). The results of the estimation of research model (1) for testing the first hypothesis

∆LNBONUSit = β0 + β1∆LNEPSi,t + β2(Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t )+ β3(DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β4(INIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) +  β5(Ret *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β6(ΔROA *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) +  β7(Lev *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β8(CAP *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) +  ɛ

متغیر

ضریب متغیر

سطح خطا

آماره تی

سطح معنی­داری

VIF

 

074/0

0226/0

274/3

0003/0

 

∆LNEPS

433/0

1117/0

876/3

005/0

364/1

Dec *∆LNEPS

144/0-

037/0

891/3-

016/0

328/1

DINIST *Dec*∆LNEPSi

307/0-

149/0

060/2-

008/0

243/1

INIST *Dec*∆LNEPS

0236/0-

011/0

064/2-

035/0

166/1

Ret *Dec *∆LNEPS

013/0-

011/0

181/1-

064/0

209/1

ΔROA *Dec *∆LNEPS

252/0-

171/0

473/1-

081/0

217/1

LEV *Dec *∆LNEPS

015/0

086/0

174/0

141/0

210/1

CAP *Dec *∆LNEPS

006/0

011/0

545/0

109/0

220/1

آماره F

181/55

ضریب تعیین ( R2)

391/0

سطح معنی داری F  (Prob.)

000/0

ضریب تعیین تعدیل شدهa) (R2

376/0

آماره دوربین واتسون(D.W)

934/1

*منبع: یافته‌های پژوهش

 

نتایج آزمون فرضیه دوم پژوهش: با توجه به  نتایج حاصل از خروجی مدل رگرسیون کمترین مربعات تعمیم یافته(با اثرات تصادفی) در نگاره 8و با توجه به اینکه سطح معناداری آماره F کمتر از 05/0 است؛ مدل رگرسیون در کل معنی­‏دار است وضریب تعیین تعدیل شده، نشان می‌دهد 35 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای توضیحی در مدل قابل پیش‎بینی است،  ضریب  متغیر تغییرات سود هر سهم و متغیر دامی تغییرات هر سهم به ترتیب با مقادیر 527/0 و 108/0-  و سطح معنی­داری 012/0 و 010/0 بیانگر تاثیر به ترتیب مثبت و منفی بر پاداش هیات­مدیره و نیز وجود اثر چسبنگی پاداش بوده و  ضریب متغیر اثر تعاملی انحراف توجه سهامدار نهادی با متغیر دامی تغییرات سودهرسهم با ضریب 164/0- و سطح معنی­داری021/ بیانگر تاثیر منفی آن بر پاداش هیات­مدیره و اثر شدت بیشتر چسبندگی پاداش هیات­مدیره است زیرا با دخالت انحراف توجه سهامداران نهادی، شدت چسبندگی پاداش افزایش یافته است. ضریب β4(اثر تعاملی خطای پیش بینی سود، انحراف توجه سهامدار نهادی با متغیر دامی تغییرات سودهرسهم) وضریب  β5 (اثر تعاملی افزایش مخارج سرمایه­گذاری، انحراف توجه سهامدار نهادی با متغیر دامی تغییرات سودهرسهم) به ترتیب با مقادیر 125/0- و 170/- و سطح معنی­داری 007/0 و 013/0 بیانگر تاثر مثبت آنها بر پاداش هیات­مدیره و اثر شدت بیشتر چسبندگی پاداش هیات­مدیره است. یعنی با وجود اطمینان بیش از حد مدیریت اثر چسبندگی پاداش هیات­مدیره افزایش می­یابد. از بین متغیرهای کنترلی،درصد مالکیت نهادی با ضریب 018/0 بیانگر تاثیر منفی بر پاداش هیات­مدیره و افزایش اثر چسبندگی پاداش هیات­مدیره است ولی متغیرهای نرخ بازدهی سهام،نرخ بازدهی دارایی­ها، اهرم مالی و شدت سرمایه، معنی­دار نیستند.

 

 

نگاره ( 8) نتایج حاصل از برآورد الگوی (2) برای آزمون فرضیه دوم

Picture (8). The results of estimating the model (2) for testing the second hypothesis

∆LNBONUSit = β0 + β1∆LNEPSi,t + β2(Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t )+ β3(DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β4(PEE * DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β5(INVESTCO * DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β6(Inist *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) +  β7(Ret *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β8(ΔROA *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β9(Lev *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β10(CAP *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) +  ɛ

متغیر

ضریب

سطح خطا

آماره تی

سطح معنی­داری

VIF

 

012/0

048/0

246/0

527/0

 

∆LNEPS

527/0

136/0

875/3

012/0

506/1

Dec *∆LNEPS

108/0-

044/0

454/2-

010/0

486/1

DINIST *Dec *∆LNEPS

164/0-

079/0

075/2

021/0

615/1

PEE * DINIST *Dec *∆LNEPSi

125/0-

053/0

358/2-

007/0

537/1

INVESTCO * DINIST *Dec *∆LNEPS

170/0-

068/0

510/2-

013/0

381/1

INIST *Dec*∆LNEPS

018/0

008/0

234/2

022/0

366/1

RET *Dec *∆LNEPS

012/0-

011/0

081/1-

315/0

335/1

ΔROA *Dec *∆LNEPS

134/0-

076/0

763/1-

201/0

372/1

LEV*Dec*∆LNEPS

011/0

016/0

687/0

143/0

360/1

CAP*Dec*∆LNEPS

017/0

013/0

307/1

191/0

352/1

آماره F

217/34

ضریب تعیین ( R2)

364/0

سطح معنی داری F  (Prob.)

000/0

ضریب تعیین تعدیل شدهa) (R2

359/0

آماره دوربین واتسون(D.W)

886/1

*منبع: یافته‌های پژوهش

 

بحث و نتیجه­گیری

یکی از ابزارهای انگیزش مدیریت برای بیشینه کردن ارزش شرکت، پاداش­دهی مبتنی بر عملکرد واقعی است در این میان هر گونه ضعف ابزارهای نظارتی و ایجاد فرصت اتخاذ تصمیمات فرصت­طلبانه مدیریت، اثربخشی برنامه­های پاداش را تضعیف می­کند. انحراف توجه سهامداران نهادی به عنوان یکی از ابزارهای نظارتی و اطمینان بیش از حد مدیریت به عنوان عامل فزاینده مشکلات نمایندگی می­توانند اثربخشی برنامه­های پاداش و تغییرات پاداش نسبت به تغییرات عملکرد مدیریت را تحت تاثیر قرار دهند. هدف پژوهش فعلی بررسی تاثیر انحراف توجه سهامداران نهادی بر پاداش هیات­مدیره با تاکید بر اطمینان بیش از حد مدیریت است. نتایج آزمون فرضیه اول پژوهش نشان داد ضمن وجود اثر چسبندگی پاداش هیات­مدیره، انحراف توجه سهامداران نهادی اثر چسبندگی پاداش هیات­مدیره را افزایش می­دهد یعنی با انحراف توجه سهامداران نهادی از عملکرد برخی شرکت­ها و توزیع نابرابر توجه، علاوه بر انحراف توجه خود، سبب کاهش نظارت دیگر سازوکارهای نظارتی بر شرکت می­شوند(Yang et al, 2021)، زیرا از یک سو به دلیل نقش راهبر و مرجع سهامداران نهادی برای دیگر سهامداران و ذینفعان شرکتی در نتیجه انحراف توجه دیگر ذینفعان به دلیل انحراف توجه سهامداران نهادی، و از سویی دیگر به دلیل ویژگی ریسک­گریزی مدیریت، مقاومت مدیریت برای کاهش پاداش وفرصت رفتارهای منفعت­طلبانه مدیریت افزایش و در نهایت پاداش دهی غیرمتناسب با عملکرد واقعی و چسبندگی پاداش افزایش می­یابد. چرا که تمایل به بیش از حد مثبت نشان دادن عملکرد شرکت(Chan et al, 2021)، انگیزه مدیر برای ذخیر و انباشت اخبار منفی، کاهش افشای اختیاری اطلاعات و درنتیجه کاهش شفافیت(Abramova et al, 2021)، را به همراه خواهد داشت. این نتیجه هم راستا با نتایج پژوهش­های قبلی مانند (Abramova et al, 2021; Chan et al, 2021; He et al, 2019; Ni et al, 2020 ; Yang et al, 2021)است. نتیجه آزمون فرضیه دوم پژوهش نشان می­دهد با افزایش خطای پیش بینی سود و مخارج سرمایه­گذاری به عنوان شاخص­های اطمینان بیش از حد مدیریت،تاثیر انحراف توجه سهامداران نهادی بر چسبندگی پاداش افزایش می­یابد. یعنی با وجود انحراف توجه سهامداران نهادی به عنوان ناظر بر عملکرد مدیریت، اطمینان بیش از حد مدیریت با حفظ انتظارات خوش بینانه و  انتظار مقطعی بودن نتایج منفی وعملکرد بیش از متوسط عملکرد صنعت (He et al, 2019)، بهره­گیری از اثر رفتاری انتصاب نتایج خوب به خود از نظر اثر روانشناختی اعتماد بیش از حد (Keke, 2021)، تمایل به سرمایه گذاری بیش از حد  در پروژه­های با ریسک بالا و انتظار کسب پاداش بیشتر، دخالت قدرت چانه زنی در تصویب برنامه پاداش بر اساس فرضیه بهره­برداری(Keke, 2021)، همراه است که از کاهش سطح پاداش هیات مدیره به تناسب کاهش در عملکرد حسابداری جلوگیری کرده و اثر چسبندگی پاداش را افزایش می­دهد. این نتیجه هم راستا با نتایج پژوهش­هایی مانند (Humphery-Jenner et al, 2016; Keke, 2021; He et al, 2019;  Bick, 2015 ) و غیر هم­راستا با نتایج(Galasso & Simcoe, 2011; Hirshleifer et al, 2012; Gervais et al, 2011) است. بر اساس نتایج پژوهش به سرمایه­گذاران پیشنهاد می­شود صرف حضور مالکیت نهادی را ملاک تصمیم­گیری­های خود قرار ندهند و نسبت به نظارت فعال و توجه مالکان نهادی، بررسی بیشتری انجام دهند تا فریب نظارت شکلی و اسمی مالکان نهادی را نخورند، به تحلیلگران پیشنهاد می­شود نسبت به بررسی و تحلیل درجه توجه یا انحراف توجه سهامداران نهادی و درجه اطمینان بیش از حد مدیریت، اقدام و نتایج را برای اتخاذ تصمیمات در راستای تشکیل پرتفوی بهینه در اختیار بازار قرار دهند، به مجامع عمومی شرکت­های بورسی پیشنهاد می­شود در تدوین برنامه­های پاداش صرف سود گزارش شده را ملاک پاداش­دهی قرار ندهند چرا که سود حسابداری تحت تاثیر رفتار و انتظارات و اختیار مدیریت در انتخاب روشها و رویه­ها بوده و مدیریت در سایه نظارت ضعیف و تکیه برانتظارات خود از طریق چانه زنی و غلبه اطلاعاتی، از کاهش پاداش خود پرهیز خواهد کرد و درنتیجه شناخت سود دقیق و مرتبط با عملکرد واقعی و تلاش مدیریت لازم است. به تدوین کنندگان استانداردها پیشنهاد می­شود برای کاهش رفتارهای فرصت­طلبانه مدیریت در بهره­گیری ازچینش ترکیب سود حسابداری، در برنامه­های پاداش، ارزش بازار سهام را بصورت ترکیبی(ترکیب ارزش بازار و نقد) مد نظر قرار دهند.

یادداشت­ها

1-Stable institutional investors

2- Penetration mechanism

3- Institutional Investors’ Distraction

4- Stickiness of compensation

5- Professional management anxiety

6- Motivation theory

7- Behavioral finance theory

8- Cognitive mentality

9- Better than average effect

10- Exploitation hypothesis

11- Strong motivation hypothesis

12- Fama & French

حاجیها،زهره؛ قادری، کاوه و قادری، صلاح الدین. (1398). تأثیر نگرش کوتاه‌مدت مدیران در چسبندگی هزینۀ شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. نشریه مدیریت دارایی و تامین مالی، 7(3)، 44-27.
سرلک، نرگس و  کلوانی، داود. (1394). رابطه بین انواع مالکیت نهادی و محافظه کاری در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش های تجربی حسابداری، 5(1)، 149-164.
شمس الدینی، کاظم و نعمتی، میثم. (1400). بررسی رابطه پایداری مالکیت نهادی با مدیریت سود با لحاظ اهرم مالی شرکت. مجله دانش حسابداری، 12(4)، 155-177.
صالحی، اله‌کرم. (1399). تاثیر مالکیت نهادی بر شاخص‌های ارزیابی عملکرد مبتنی بر اجزای سود باقیمانده و بازار. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 13(46)، 1-14.
مهرانی،ساسان؛ مرادی، محمد؛ اسکندر، هدی و هاشمی، میر محمد جواد. (1394). مالکیت نهادی و انعطاف پذیری مالی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 7(28)، 56-43.
واعظ، سید علی؛ منتظرحجت، امیرحسین  و بنابی قدیم، رحیم.(1396). آزمون چسبندگی پاداش و بررسی تاثیر ابعاد دقت سود بر پاداش  هیات­مدیره در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران،9(34)، 178-150.
واعظ، سید علی؛ قلمبر، محمدحسین؛ انواری، ابراهیم و قناد، علی. (1402). بررسی ارتباط بین انحراف توجه سرمایه‌گذاران نهادی و مدیریت سود. مجله دانش حسابداری،3(14)،121-141.
 
References
Abramova, I., John, E. C., & Andrew, S.)2021(. Institutional investor attention and firm disclosure. Accounting Review, 95: 1–21.
Abudy, M. M., Dan, A., Oded, R., & Efrat, S. (2020). Do executive compensation contracts maximize firm value? Indications from a quasi-natural experiment. Journal of Banking & Finance, 114(6), 1-52.
Ahmed, A. S. & Duellman, S, (2013), Managerial Overconfidence and Accounting Conservatism, Journal of Accounting Research, 51 (1), 1-30.
Alnaes, D., Markus, H. S., Thomas, E., Tor, E., Steven, Harry P., & Bruno, L. (2014). Pupil size signals mental effort deployed during multiple object tracking and predicts brain activity in the dorsal attention network and the locus coeruleus. Journal of Vision, 14(4), 56–72.
Amin, A. S., Shantanu, D., Samir, S., & Prema, P. V. (2015). Institutional shareholding and information content of dividend surprises: Re-examining the dynamics in dividend-reappearance era. Journal of Corporate Finance, 31(3), 152–70.
An Li, C., Tse-Mao, L., & Huang, Y, W. (2018). "Managerial Overconfidence, Compensation Induced Risk Taking, And Earnings Management," The International Journal of Business and Finance Research, the Institute for Business and Finance Research, 12(2), 1-26.
Anderson, M. A., Banker, R. D. & Janakiraman, S.)2003(. Are Selling, General, and Administrative costs sticky? Journal of Accounting Research. 41(1), 63–47. 95.
Balakrishnan, R., Eva, L., & Naomi, S. S. (2014). Cost structure and sticky costs. Journal of Management Accounting Research. 26(2), 91–116.
Banker, R. D., & Byzalov, D. (2014). Asymmetric cost behavior. Journal of Management Accounting Research, 26(2), 43–79.
Bebchuk, L. A., & Jesse, M. F. (2003). Executive compensation as an Agency Problem. Journal of Economic Perspectives, 17(3) 71–92.
Bergstresser, D. & Philippon, T. (2006). CEO Incentives and Earnings Management, Journal of Financial Economics, 80(3), 511–529.
Bick.P. (2015). Does the Overconfidence of the CEO Affect His Pay Structure?. Journal of Finance and Economics. 3(5), 86-96.
Chan, D. K., Xu, L., & Qian, X. (2021). Institutional investor inattention and audit quality. Journal of Accounting and Public Policy, 40(3), 1–24.
De la Rosa, L. E. (2007). Overconfidence and Moral Hazard, University of Aarhus Economics, Available at SSRN, No (8), 1-45.
Dechow, P. M. (2006). Asymmetric sensitivity of CEO cash compensation to stock returns: A discussion. Journal of Accounting and Economics 42 (1-2), 193-202.
Dittrich, D.A.V., Guth, W., & Maciejovsky, B. (2005). Overconfidence in investment decisions: An experimental approach. European Journal of Finance, 11(6), 471–491.
Dong, M, & Ozkan, A. (2008). Institutional investors and director pay: An empirical study of UK companies. Journal of Multinational Financial Management 18(1), 16–29.
Edmans, A., & Gabaix, X. (2016). Executive compensation: A modern primer. Journal of Economic Literature 54(4), 1232–87.
El-habashy, H. A. (2019). The effect of corporate governance attributes on accounting conservatism in Egypt. Academy of Accounting and Financial Studies Journal 23(3), 1–18.
Gabaix, X., & Landier, A. (2008). Why has CEO pay increased so much? The Quarterly Journal of Economics, 123(1), 49–100.
Galasso, A., & Simcoe, T.S. (2011). CEO overconfidence and innovation. Management Science, 57(8), 1469–1484.
Gao, H., Zhuyi, S., Yichen, L., Xuxin, M., & Yukun, S. (2020). Institutional investors, real earnings management and cost of equity: Evidence from listed high-tech firms in China. Emerging Markets Finance and Trade, 56(14), 3490–506.
Gao, X., Chen, G., & Kees, K. (2021). Institutional investor sentiment and aggregate stock returns. European Financial Management, 27(5), 899–924.
Garel, A., Martin-Flores,J.,  Petit-Romec,A.,  & Scott, A.(2021). Institutional investor distraction and earnings management. Journal of Corporate Finance, 66(3), 1-53.
Gervais, S., Heaton, J.B., & Odean, T. (2011). Overconfidence, Compensation Contracts, and Capital Budgeting. Journal of Finance, 66(5), 1735–1777.
Graham, John R., Campbell R. Harvey, & Manju Puri. (2013). Managerial attitudes and corporate actions. Journal of Financial Economics 109(1), 103–21.
Guenther, T. W., Anja, R., & Richard, R. (2014). Cost stickiness: State of the art of research and implications. Journal of Management Control 24(4), 301–18.
Hajiha, Z., Ghaderi, K., & Ghaderi, S. E. D. (2019). The Effect of Managerial Short-Termism on Cost Stickiness of Firms Listed on Tehran Stock Exchange. Journal of Asset Management and Financing, 7(3), 27-44. [In Persian].
He, Y., Cindy, C., & Yue, H. (2019). Managerial overconfidence, internal financing, and investment efficiency: Evidence from China. Research in International Business and Finance 47(3), 501–10.
Hirshleifer, D., Low, A., & Teoh, S.H. (2012). Are Overconfident CEOs Better Innovators? Journal of Finance, 67(4), 1457–1498.
Hong, Y., & Cao, C. (2023). Nstitutional Investors’ Distraction and Executive Compensation Stickiness Based on Multiple Regression Analysis, Risk Financial Manag. 16(2), 1-21.
Hribar, P. & Yang, H, (2016). CEO Overconfidence and Management Forecasting, Contemporary Accounting Research, 33 (1), 204-227.
Humphery-Jenner, M., Lisic, L., Nanda, V., & Silveri, S. (2016). Executive overconfidence and compensation structure. Journal of Financial Economics, 119 (3), 533-558.
Ibrahim, A. E. A., & Ezat, A.N. (2017). Sticky cost behavior: Evidence from Egypt. Journal of Accounting in Emerging Economies, 7(1), 16–34.
Jackson, S. B., Thomas, J. L., & Austin, L. R. (2008). Accounting fundamentals and CEO bonus compensation. Journal of Accounting & Public Policy, 27(5), 374–93.
Keke, P. (2021). Manager Overconfidence and Cost Stickiness. E3S Web of Conferences, 235(2), 1-4.
Kempf, E., Alberto, M., & Oliver, S. (2017). Distracted shareholders and corporate actions. Review of Financial Studies, 30(5), 1660–95.
Kim, H.-D, Taeyeon, K., Yura, K., & Kwangwoo, P. (2019). Do long-term institutional investors promote corporate social responsibility activities? Social Science Electronic Publishing, 101(4), 256–69.
Kolasinski, A.C., & Li, X. (2005). Can Strong Boards and Trading Their Own Firm’s Stock Help CEOs Make Better Decisions? Evidence from Acquisitions by Overconfident CEOs. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 48(4), 1173 – 1206.
Lei, Y., & Jianhua, G. (2017). Rule Fairness and Employee Efficiency: A Study Based on the Pay Stickiness Gap between Executives and Employees. Management World, 55(4), 99–111.
Li, Z., Xibu, Z., Feng, C., & Xiaoxuan, L. (2014). Institutional investor heterogeneity and firm performance: Empirical evidence from Chinese listed companies. Audit and Economic Research, 29: 77–87.
Liu, C., Low, A., Masulis, R. W., & Zhang, L. (2020). Monitoring the monitor: Distracted institutional investors and board governance. The Review of Financial Studies, 33(10), 4489-4531.
Lu, Z., Sarath, A, & Hongyue, L. (2015). Executive compensation stickiness and peer group benchmarks: Evidence from Chinese firms. The International Journal of Business and Finance Research, 9(5), 25–36.
Mehrani, S., Moradi, M., Iskandar, H., & Hashemi, M. M. J. (2016). Institutional ownership and financial flexibility. Financial Accounting and Auditing Research, 7(28), 43-56. [In Persian].
Ni, X., Qiyuan, P., Sirui, Y., & Ting, Z. (2020). Attention! Distracted institutional investors and stock price crash. Journal of Corporate Finance, 64(3), 1–19.
Salehi, A. K. (2020). The effect of institutional ownership on performance measurement indicators based on residual income and market components. Financial Knowledge of Securities Analysis, 13(46), 1-14. [In Persian]
Sarlak, N., & kalavani, D. (2015). Relationship between different types of institutional ownership and conservatism in listed companies in Tehran stock Exchange. Empirical Research in Accounting, 5(1), 149-164[In Persian].
Shamsaddini, K., & Nemati, M. (2021). The Relationship between Institutional Ownership Stability and Earnings Management in terms of Corporate Financial Leverage. Journal of Accounting Knowledge, 12(4), 155-177. [In Persian].
Shust, E., & Dan, W. (2014). Discussion of asymmetric cost behavior—Sticky costs: Expenses versus cash flows. Journal of Management Accounting Research, 26(2), 81–90.
Solomon, J. (2020). Corporate Governance and Accountability. 5th Edition, Hoboken: Wiley, 88–97.
Vaez, S. A., Ghalambor, M. H., Anvari, E., & ghannad, A. (2023). The Relationship Between the Deviation of Institutional Investors' Attention and Earnings Management. Journal of Accounting Knowledge, 14(3), 121-141. [In Persian]
Vaez, S. A., montazer hojat, A. H., & bonabi ghadim, R. (2017). Investigating the Effect of Earnings Accuracy and stickiness on the Board of Directors bonus in Tehran Stock Exchange listed companies. 9 (34):151-177. [In Persian]
Verrecchia, R. & Guay, W. R. (2006). Discussion of an economic framework for conservative accounting and Bushman and Piotroski, Journal of Accounting and Economics, 42(1-2):149–65.
Wang, Y., Liansheng, W., & Yunhong, Y. (2009). Does the stock market affect firm investment in China? A price informativeness perspective. Journal of Banking & Finance, 33(1), 53–62.
Yang, J., Hai, W., & Yangxin, Y. (2021). Distracted institutional investors and audit risk. Accounting and Finance, 61(3), 3855–81.