نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار حسابداری، واحد هشترود، دانشگاه آزاد اسلامی، هشترود، ایران.
2 دانشیار گروه حسابداری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
چکیده
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The institutional shareholders inattention or lack of attention as the weakness of the supervisory mechanism and management overconfidence as the management’s behavioral factor can reduce the effectiveness of the incentive programs to maximize the company value and contracts efficiency. Based on this, the aim of this research is to investigate the effect of Institutional Investors’ Distraction on the stickiness of the board of directors' compensation with an emphasis on the management overconfidence of the companies admitted to the Tehran Stock Exchange. The test of the research hypotheses with the data of 123 companies in the period of 2012-2021 using multiple regression models, showed that while there is the effect of compensation stickiness, the Institutional Investors’ Distraction increases the intensity of compensation stickiness and by increasing the management overconfidence, the positive effect of Institutional Investors’ Distraction on the stickiness of the compensation stickiness increases. That is, the institutional shareholders inattention and management overconfidence causes a decrease in the proportionality of the paid compensation with the performance and an increase in the opportunistic behavior of the management.
Introduction
Inattention or lack of attention of institutional shareholders as a weakness of the supervisory mechanism and management overconfidence as a behavioral factor of management can reduce the effectiveness of incentive programs to maximize the value of the company and the efficiency of contracts. Based on the influence mechanism, institutional investors' distraction affects board compensation stickiness through three pathways: external governance, stock price information content, and management professional anxiety. So that the positive effect of deviating the attention of institutional investors by labeling the remuneration of the board of directors is more obvious in non-governmental companies. Compared to previous studies, the innovation of this article is that it primarily strengthens the research perspective of institutional investors, which is different from the current institutional investor's supervisory role. Secondly, it expands the influencing factors of compensation stickiness and introduces attention based on corporate governance inside and outside the company, which is checked to complement the interests of the stakeholders. In the third degree, agency theory, information asymmetry theory and behavioral finance theory are combined to confirm the influence path of institutional investors' distraction and the stickiness of managers' compensation in conditions of management overconfidence, which leads to the integration of different theoretical branches in the research. In addition, it provides new thinking for the financial supervision of listed companies and shareholders, improving the quality of listed companies and improving the operational mechanism of the capital market. Although the attention deviation of institutional investors has adverse effects, however, in the shadow of the lack of attention of institutional owners, the managers of listed companies may be overconfident, maintain optimistic expectations and believe that the benefits of Maintaining the business scale and continuous operations through their own leadership will be more than the risk caused by institutions, so the motivation for opportunistic behavior increases. Both the exploitation hypothesis and the strong motivation hypothesis imply that boards of directors with overconfidence receive more compensation (compensation stickiness effect), there are two key differences between these two hypotheses: The first is that the compensation contract will be incentive weak for overconfident boards under the exploitation hypothesis. The second difference is related to the effect of increasing the bargaining position of the board of directors. The exploitation hypothesis predicts an increase in the intensity of service compensation options. By increasing the bargaining power of the board of directors, compensation bonuses are demanded, which increases the stickiness of the compensation. Based on this, the aim of this research is to investigate the effect of the institutional shareholder's attention deviation on the stickiness of directors'compensation with an emphasis on the overconfidence of the management of the companies admitted to the Tehran Stock Exchange.
Methods & Material
To test the hypotheses of the research, multiple regression models were used with the data of 123 companies in the time interval of 2012-2021.
Finding
The results of the hypothesis test showed that while there is the effect of compensation stickiness, the Institutional Investors’ Distraction increases the intensity of compensation stickiness and by increasing the management overconfidence, the positive effect of Institutional Investors’ Distraction on the stickiness of the compensation stickiness increases. That is, the institutional shareholders inattention and management overconfidence causes a decrease in the proportionality of the paid compensation with the performance and an increase in the opportunistic behavior of the management.
Conclusion & Results
By diverting the attention of institutional shareholders from the performance of some companies and the unequal distribution of attention, in addition to themselves, they cause a decrease in the supervision of other supervisory mechanisms on the company. Institutional shareholders have the role of guide and reference for many shareholders and stakeholders of the company. Considering management's risk aversion and the tendency to show the company's performance too positively, these factors cause increases the manager's motivation to store and accumulate negative news and reduce voluntary disclosure of information. Finally reduce transparency, management's resistance to reducing rewards, and the opportunity for management's self-interested behavior and so rewarding disproportionate to actual performance increases reward stickiness. Also, despite the deviation of institutional shareholders attention as observers of management performance, management overconfidence prevents the board of directors compensation from reducing when the accounting performance decreases, and as a result, it increases the stickiness effect of the compensation. Its reasons can be explained as follows: maintaining optimistic expectations, expecting negative results to be temporary, the perception of performance above the industry average, taking advantage of the behavioral effect of assigning good results to oneself in terms of the psychological effect of overconfidence, the tendency to invest too much in high-risk projects and the expectation of getting more rewards, the involvement of bargaining power in the approval of the bonus plan based on the exploitation hypothesis.
Key words: Institutional Investors’ Distraction, management overconfidence, opportunistic stickiness, agency theory.
* Corresponding author
کلیدواژهها [English]
از منظر نمایندگی، طراحی مکانیسم پاداشدهی با هدف پیوند منافع مدیریت با ثروت سهامداران به منظور تشویق مدیران به انجام اقداماتی است که ثروت سهامداران و درنتیجه ارزش شرکت را به حداکثر میرساند با این حال هرگونه ضعف نظارتی و عدم توجه به راهبرد اتخاذی مدیران در گزارشگری معیار پاداشدهی، میتواند اثربخشی قراردادهای پاداش را کاهش دهد(An Li et al, 2018). بطور معمول سهام نگهداری شده توسط سرمایهگذاران نهادی تعداد قابل توجهی است بنابراین، آنها انگیزه قوی برای صرف زمان و سرمایهگذاری منابع خود برای کمک به توسعه شرکتها و راهبری آنها دارند (Amin et al, 2015). سرمایهگذار نهادی در کنار راهبری شرکتی قوی، با نظارت بر فعالیتهای شرکت، از سوء استفاده مدیریت از قدرت جلوگیری میکند، فرصت طلبی مدیران را به طور موثر کاهش میدهد و از منافع کارکنان و سهامداران محافظت میکند (El-habashy, 2019). با این حال، ممکن است توجه سرمایهگذاران نهادی محدود به شرکتهای خاصی باشد و بر این اساس فقط میتوانند از منابع شناختی کمیاب خود برای به حداکثر رساندن بازده ناشی ازتخصیص داراییهایشان استفاده کنند (Ni et al, 2020)، که یک سری پیامدهای اقتصادی مرتبط با توجه محدود به سهام ایجاد میکند. در حال حاضر، بیشتر ادبیات بر نقش سهامدار نهادی در حاکمیت شرکتی و تصمیمگیری متمرکز است(Kim et al, 2019)، اما پژوهشهای کمی در مورد رابطه بین انحراف توجه سهامدار نهادی، حاکمیت شرکتی و پیامدهای نمایندگی وجود دارد. به دلیل تضاد منافع بین مالکیت و مدیریت، رفتارهای فرصتطلبانه مدیریت میتواند منافع اصلی دیگر ذینفعان شرکت را به مخاطره اندازد. با توجه به اینکه یک شرکت مجموعهای از ارزشهای مورد انتظار برای روابط بین هر ذینفع و شرکت است بنابراین، مهم نیست که تمرکز نهایی شرکت بر سهامداران یا کل ذینفعان باشد، بلکه باید از طریق مکانیسم خاصی بین تضاد منافع بین حاکمیت، مدیریت و سهامداران تعادل ایجاد کرد(Gao et al, 2021). در این میان، انگیزه جبران خدمات مدیران به شکل پاداش موضوعی بسیار بحث برانگیز است که میتواند حساسیت نامتقارنی نسبت به عملکرد شرکت داشته باشد و با افزایش انحراف توجه ارکان راهبری شرکتی و اطمینان بیشازحد مدیریت، این حساسیت میتواند عدم تقارن بیشتری داشته باشد(Li et al, 2014; Lu et al, 2015). زیرا با کاهش توجه سهامداران نهادی به برخی شرکتها و توجه بیشتر به شرکتهای با بازدهی خاص(بازدهی منفی یا مثبت بالا)، فرصت اتخاذ تصمیمات برخلاف منافع ذینفعان شرکت برای مدیران فراهم میشود (Kempf et al, 2017) و چون مدیران با اطمینان بیش از حد، سبب افزایش رفتار نامتقارن هزینهها میشود، این دو عامل در کنار یکدیگر سبب افزایش رفتارهای فرصتطلبانه به شکل پاداشهای غیر متناسب با عملکرد واقعی شرکت و چسبندگی پاداش خواهد شد(He et al, 2019).
مطالعات قبلی نشان میدهد که میزان انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی به طور قابل توجهی چسبندگی پاداش هیات مدیره را افزایش میدهد و حاکمیت شرکتی نقش نظارتی منفی بین این دو ایفا میکند(Hong & Cao, 2023). علاوه بر این، همبستگی مثبت معنادار بین این دو در گروه سرمایهگذاران نهادی پایدار1 در برابر فشارهای بیرونی، آشکارتر است. بر اساس مکانیسم نفوذ2، انحراف توجه سرمایهگذاران نهادی3 از طریق سه مسیر بر چسبندگی پاداش4 هیات مدیره تأثیر میگذارد: حاکمیت خارجی، محتوای اطلاعاتی قیمت سهام و اضطراب حرفهای مدیریت5. بطوری که اثر مثبت انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی برچسبندگی پاداش هیاتمدیره در شرکتهای غیردولتی آشکارتر است. در مقایسه با پژوهشهای قبلی، نوآوری این مقاله، این است که در درجه اول دیدگاه تحقیقاتی سرمایهگذاران نهادی را تقویت میکند، که با نقش نظارتی سرمایهگذار نهادی فعلی متفاوت است(Gao et al, 2020; Dong & Ozkan,2008). در درجه دوم، عوامل تأثیرگذار چسبندگی پاداش را گسترش میدهد و توجه را بر اساس حاکمیت شرکتی در داخل و خارج از شرکت معرفی میکند(Bebchuk & Jesse,2003; Jackson et al, 2008 )، که در جهت تکمیل منافع ذینفعان بررس میشود. در درجه سوم، نظریه نمایندگی، نظریه عدم تقارن اطلاعاتی و نظریه مالی رفتاری برای تأیید مسیر تأثیر انحراف توجه سرمایهگذاران نهادی و چسبندگی پاداش هات مدیره در شرایط اطمینان بیش از حد مدیریت، ترکیب میشوندکه منجر به ادغام شاخههای تئوریک مختلف در پژوهش میشود. علاوه بر این، تفکرجدیدی را برای بخش نظارت مالی بر شرکتهای بورسی و سهامداران، بهبود کیفیت شرکتهای بورسی و بهبود مکانیسم عملیاتی بازار سرمایه فراهم میکند. بنابراین درحالی که انحراف توجه سهامدار نهادی و چگونگی تاثیر آن بر رفتار نامتقارن پاداش بررسی نشده است بر این اساس، میزان انحراف توجه سرمایهگذاران نهادی از دیدگاه تاکید بر بازده غیرعادی صنعت و سپس تاثیر آن بر چسبندگی پاداش هیات مدیره شرکتها در شرایط اطمینان بیش از حد مدیریت بررسی میشود.
مبانی نظری و فرضیههای پژوهش
-انحراف توجه سهامداران نهادی و چسبندگی پاداش هیئت مدیره
با توجه به نظریه قرارداد بهینه و تئوری انگیزش، بین سهامداران و مدیران ارشد یک رابطه قراردادی برای بیشینه کردن ارزش شرکت بر اساس تسهیم ریسک وجود دارد ( Edmans & Gabaix, 2016; Gabaix & Landier,2008 ). در عین حال، سهامداران باید مقادیر معینی پاداش را به عنوان عامل انگیزشی به مدیران ارشد بپردازند (Hong & Cao, 2023). بر اساس تئوری انگیزش6، پاداش مدیران باید با عملکردی که ایجاد میکنند، ارتباط مثبت بالایی داشته باشد. یعنی وقتی عملکردی که ایجاد میکنند افزایش مییابد، پاداشی که دریافت میکنند نیز باید به طور نسبی افزایش یابد(Abudy et al, 2020). اگر پاداش بر اساس درصدی از سود و عملکرد واقعی شرکت باشد تغییرات پاداش باید متناظر با تغییرات سود باشد ولی پایداری موقت اقلام تعهدی غیرعادی منفی در مقایسه با اقلام تعهدی غیرعادی مثبت(Bergstresser & Philippon,2006)،گزارش سریعتر و یکجا برای اخبار منفی و گزارش دیرتر و در طول زمان اخبار مثبت با بکارگیری محافظهکاری(Verrecchia & Guay,2006) و همچنین پایداری کمتر اخبار مثبت به شکل اقلام تعهدی غیرعادی، میزان کاهش پاداش در مقابل کاهش سود، کمتر خواهد بود که به چسبندگی پاداش منجر میشود(Dechow,2006). با کاهش شدت نظارت بر اقدامات مدیریت، فرصتطلبی مدیریت برای بیشینه کردن منافع شخصی با بکارگیری فرصتطلبانه محافظهکاری، اثرچسبندگی پاداش بیشتر خواهد شد(واعظ و همکاران، 1396). با این حال، با توجه به نظریه نمایندگی و نظریه فرصت طلبی مدیر، در واقع مدیریت، مسئولیت عملیات، توسعه و اداره واقعی شرکت را بر عهده دارد و تضاد منافع بین مدیریت و سهامداران وجود دارد. انگیزه پیگیری منافع کوتاه مدت منجر به شکست اجرای موثر قرارداد پاداش خواهد شد(He et al, 2019). تصمیمات گذشته در مورد ساختار هزینه، میزان هزینههای قابل کنترل را در کوتاهمدت تعیین میکند و باعث عدم ثبات در کشش فروش، هزینههای عمومی و اداری میشود. بنابراین، تصمیمات ساختار هزینه بلندمدت بر توانایی تشخیص تصمیمات مدیریت هزینه کوتاهمدت تأثیر میگذارد(Banker& Byzalov,2014; Jackson et al, 2008; Shust & Dan,2014 ). اثر چسبندگی را میتوان در هزینههای تعدیل، انتظارات مدیریتی و فرصت طلبی خلاصه کرد(He et al, 2019). هنگامی که عملکرد شرکت کاهش مییابد، اگر سهامداران تنبیه بیش از حد اعمال کنند، باعث خروج مدیران حرفهای از شرکت شده و این امر باعث افزایش هزینه معاملاتی استخدام مجدد مدیران ارشد و هزینه بالقوه آن میشود. بنابراین، سهامداران عموماً دارای ذهنیت «تحمل شکست بیشتری-ریسکپذیری بیشتری» نسبت به مدیران ارشد هستند(Ni et al, 2020). بر اساس مفهوم قرارداد، کارایی و فرصتطلبی میتوان گفت مدیران ارشد دارای منافع شخصی و ریسکگریز هستند و منافع خود را در مقابل نوسانات عملکرد از حقوق و منابعی که میتوانند کنترل کنند، به حداکثر میرسانند. نظریه کنشگری نهادی اشاره میکند، سرمایه گذاران نهادی با تیم های مدیریتی سرمایهگذاری عالی و منابع غنی بازار، به توسعه همه جانبه عملیات و مدیریت شرکت کمک میکنند(Hong & Cao,2023). با این حال، عامل توجه، یک منبع کمیاب است و سرمایهگذاران نهادی توجه ویژهای به برخی شرکتهای کلیدی متاثر از شوکهای بیرونی خواهند داشت که منجر به توزیع نابرابر توجه میشود و بر عملیات شرکت تأثیر میگذارد(Alnaes et al, 2014; Chan et al, 2021 ). در درجه اول، بر اساس اثر حاکمیتی تئوری نمایندگی، انحراف توجه سرمایهگذاران نهادی، حاکمیت خارجی را تضعیف و در نتیجه نقش نظارتی بر شرکت را کاهش و شرایط را برای فرصتطلبی مدیریتی فراهم میکند. علاوه براین، سرمایهگذاران نهادی، تأثیر هدایتکنندهای بردولت، سرمایهگذاران خرد، مصرفکنندگان شرکتها و غیره دارند. وقتی سرمایهگذاران نهادی توجه کمتری به شرکتها میکنند، میزان نظارت بر هیئت مدیره شرکتها توسط برخی از ذینفعان کاهش مییابد و اثربخشی نظارت را تضعیف وچسبندگی پاداش را افزایش میدهد(Yang et al, 2021). زیرا هنگامی که سرمایه گذاران نهادی دچار انحراف توجه میشوند، مدیران محافظهکاری حسابداری را کاهش میدهند، که دلیلی بر انگیزه افزایش یافته برای ذخیره اخبار بد و گزارش زودتر اخبار مثبت و درنتیجه رفتار نامتقارن پاداش نسبت به اخبار مثبت و منفی در قالب چسبندگی پاداش میشود (Ni et al, 2020). همچنین تضعیف نظارت سرمایهگذاران نهادی نیز بر کیفیت کار حسابرسان خارجی تأثیر میگذارد و اثربخشی حسابرسی را کاهش میدهد. در این راستا، مدیران اختیار بیشتری دارند تا از منافع خود دفاع کنند، فضای ابهام اطلاعاتی، حدس و گمان را قوت ببخشند، با مدیریت فضای اطلاعاتی، افزایش عملکرد را به تلاش خود نسبت دهند و در عوض افت عملکرد را به شرایط کلان خارجی نسبت داده و هنگام گزارش عملکرد ضعیف، با استفاده از قاعده فرافکنی مانع از کاهش پاداش شوند(Chan et al, 2021). تأثیر انحراف توجه سرمایهگذار نهادی بر حقالزحمه حسابرسی و تأخیرها برای شرکتهایی که نظارت هیئتمدیره ضعیفتر و اقلام تعهدی اختیاری بالاتری دارند، بارزتر است. به عبارتی با تضعیف نظارت سهامداران نهادی، مدیریت اقلام تعهدی غیرعادی توسط مدیریت بصورت فرصتطلبانه با پایداری بیشتر اخبار مثبت و پایداری کمتر اخبار منفی همراه خواهد بود که رفتار نامتقارن و درنتیجه پاداش نامتقارن نسبت به عملکرد شرکت را را به همراه خواهد داشت و اثر چسبندگی را شدت میبخشد. در مجموع، فعالیتهای نظارتی سهامداران نهادی با کاهش ریسک حسابرسی به نفع حسابرسان است(Yang et al, 2021). در درجه دوم، بر اساس اثر اطلاعاتی نظریه عدم تقارن اطلاعاتی، انحراف توجه سرمایهگذاران نهادی باعث کاهش میزان اطلاعات جمعآوری شده از شرکتهایی با توجه ضعیف، تضعیف نظارت خارجی، کاهش درجه افشای اطلاعات شرکتها و افزایش عدم تقارن اطلاعاتی میشود و در سایه افزایش عدم تقارن اطلاعاتی، مدیران فرصت بیشتری برای بیشینه کردن پاداش خود حتی در شرایط عملکرد ضعیف و کاهش سود را دارند(Hong & Cao, 2023).
با توجه به اینکه منافع سرمایهگذاران نهادی و دیگر سهامداران در یک راستا است یک تیم سازمانی، دارای اطلاعات غنی است که میتواند زنجیره تامین را بهینه کند و عدم تقارن اطلاعات داخلی و خارجی شرکت را کاهش دهد. در خصوص عملکرد شرکت، نحوه مدیریت شرکت و شرایط بازار، سهامداران میتوانند از طریق رایگیری در مجمع عمومی سهامداران، مذاکره خصوصی و سایر روشها مطلع شوند تا بتوانند درک جامعتری از اطلاعات شرکت داشته باشند(Wang et al, 2009). در این میان مدیران شرکت به منظور صرفهجویی در هزینههای اطلاعاتی، انگیزه خواهند یافت تا شرایط گزارش افشای اطلاعات، به ویژه بخش افشای داوطلبانه را کاهش دهند(Abramova et al, 2021). این امر باعث کاهش محتوای اطلاعاتی قیمت سهام شرکتهای فهرست شده و افزایش عدم تقارن اطلاعاتی میشود تا تلاش مدیریت را برای اقدام در راستای بهبود عملکرد و بیشینه کردن پاداش، تسهیل کند که پدیده چسبندگی پاداش را سبب خواهد شد. در نهایت، بر اساس تأثیر روانشناختی تئوری مالی رفتاری، انحراف توجه سرمایهگذاران نهادی بر عملکرد و توسعه شرکت تأثیر میگذارد(Hong and Cao, 2023). مدیران به سبب ضعف نظارتی، انتظارات توسعه شرکت را کاهش میدهند و بیشتر منافع کوتهبینانه خود را ارتقا میدهند. هنگامی که توجه سرمایهگذاران نهادی کاهش مییابد، توجه آنها به بازار شرکت کاهش مییابد و کنترل دقیق شرکت بر عملیات خارجی کاهش مییابد و بر عملکرد شرکت تأثیر منفی میگذارد(Li et al, 2014). بر این اساس توجه خود مدیریت به عملکرد کلی شرکت به سبب اثر انتصاب به خود، کاهش مییابد، تماس آن با سهامداران کاهش و تضاد منافع بین مدیریت و سرمایه گذاران افزایش و هرگونه عملکرد مثبت به توانایی مدیر نسبت داده شده و اطمینان بیش از حد مدیریت را سبب میشود. در نتیجه نظارت ارکان راهبری ضعیف شده و اصالت، اثربخشی و یکپارچگی افشای اطلاعات خارجی به ویژه افشای داوطلبانه شرکت کاهش مییابد، که اعتماد عمومی را کاهش میدهد(Chan et al, 2021). براین اساس فرضیه اول پژوهش به شرح زیر ارائه گردید:
1)انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی باعث افزایش چسبندگی پاداش هیات مدیره می شود.
-تاثیر اطمینان بیش از حد مدیریت بر رابطه بین انحراف توجه سهامدار نهادی و چسبندگی پاداش
سطح اعتماد بیش از حد مدیران یک رابطه غیر یکنواخت با ارزش شرکت دارد. از آنجایی که مدیران تصمیمات نهایی را در مورد انتخاب پروژه میگیرند و انتخابهای پروژه مستقیماً بر ارزش شرکت تأثیر میگذارند، دانستن سطح اعتماد بیش از حد مدیر اولین گام برای به حداکثر رساندن ارزش شرکت است(Bick, 2015). هیئت مدیره نقش اصلی را در حاکمیت شرکتی ایفا میکند که نه تنها به عنوان نماینده سهامداران، بلکه به عنوان امانتدار و ناظر مدیران نیز میباشد(Solomon, 2020). هیئت نظارت عمدتاً بر فعالیتهای شرکت نظارت میکند، از سوء استفاده مدیریت از قدرت جلوگیری، فرصت طلبی مدیران را به طور موثر کاهش و از منافع کارکنان و سهامداران محافظت میکند (Dechow,2006). در نهایت، مدیریت به عنوان متولی بیشینه کردن ثروت سهامداران، فردی اقتصادی است که حداکثر کردن منافع را دنبال میکند. اگر سهامداران یک مکانیسم تشویقی و بازدارنده خوب ایجاد کنند، به طور موثر تضاد نمایندگی را کاهش میدهد(He et al, 2019). بر اساس تئوری مالی رفتاری7، در شرایط ابهام اطلاعاتی ارزشهای مدیریتی، ذهنیت شناختی8، اعتماد بیش از حد و سایر ویژگیها باعث ایجاد انحرافات غیرمنطقی در تصمیمگیری اقتصادی مدیریت میشود که به طور کامل بر اساس منافع ذینفعان هدایت نمیشوند. در این شرایط مدیران معتقدند که توانایی آنها به مراتب بهتر از سطح متوسط است و نسبت به عملیات شرکت بسیار خوش بین هستند، بنابراین ریسک را دست کم میگیرند (Graham et al, 2013). با اینکه انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی اثرات نامطلوبی به همراه دارد، با این حال در سایه عدم توجه مالکان نهادی، مدیران شرکتهای بورسی ممکن است بیش از حد اعتماد به نفس داشته باشند، انتظارات خوش بینانه را حفظ کنند و معتقد باشند که مزایای حفظ مقیاس کسب و کار و عملیات مستمر از طریق رهبری خودشان بیشتر از ریسک ناشی از موسسات خواهد بود، بنابراین انگیزه رفتار فرصتطلبانه افزایش مییابد(Hong & Cao, 2023). با توجه به هزینههای تعدیل، اعتماد بیش از حد مدیریت و مشکلات نمایندگی، اثر چسبندگی یک پدیده رایج در بسیاری از شرکتها است. رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیران و چسبندگی هزینه را میتوان از زوایای مختلفی تجزیه و تحلیل کرد. از یک سو، انتظارات خوش بینانه مدیران، عامل مهمی در ایجاد چسبندگی هزینه است. انتظارات خوش بینانه مدیران به این معناست که وقتی حجم کسب و کار یک شرکت کاهش مییابد، مدیران تحت تأثیر «اثر بهتر از متوسط9» و سوگیری نسبی، نسبت به فروش آتی شرکت خوش بین هستند(Hong & Cao, 2023). بنابراین، از نظر اثر روانشناختی اعتماد بیش از حد، مدیران تصمیم میگیرند منابع بیکار را نگه دارند. از سوی دیگر، مدیران با اعتماد به نفس بیش از حد، که توسط مکانیسم تمایل، مکانیسم قدرت مالی و مکانیسم توانایی هدایت میشوند، نگرش خوش بینانهای را نسبت به فروش شرکت حفظ میکنند و در نتیجه میزان چسبندگی هزینه را افزایش میدهند(Keke,2021). بر اساس ادبیات قبلی به دلیل ضعف نظارتی بر اقدامات و تصمیمات هیاتمدیره، هیات مدیره با اعتماد بیش از حد مستعد برآورد بیش از حد بازده سرمایه گذاری و دست کم گرفتن ریسک هستند(Dittrich et al, 2005). در نتیجه، هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد اغلب با نتایج نوآورانهتر و تمایل به ریسکپذیری همراه هستند(Hirshleifer et al, 2012; Galasso & Simcoe,2011 ). از طرف دیگر، آنها همچنین تمایل به سرمایهگذاری بیش از حد، اغلب در پروژه های بسیار پرخطر دارند(Kolasinski,2005). انتظارات مدیریتی بر چسبندگی تأثیر میگذارد و مدیران خوش بین و بدبین هنگام مواجهه با نوسانات عملکرد حالتهای مقابلهای متفاوتی را نشان میدهند. در مقابل، فرصتطلبی مدیریت برای توضیح چسبندگی پاداش مناسبتر است(Guenther et al, 2014). به عبارتی قراردادهای پاداش ممکن است برای هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد متفاوت باشد. از یک طرف، هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد ممکن است قرارداد پاداش با انگیزههای ضعیف در قالب اختیار معامله یا سهام محدود دریافت کنند. یعنی این هیات مدیره در مقایسه با مدیران منطقی تمایل دارند که درصد احتمال بیشتری را برای یک نتیجه موفق قائل شوند(Humphery-Jenner et al, 2016). با دیدگاه بیش از حد مثبت آنها از ارزش شرکت در آینده، مقدار کمتری از سهام، ممکن است برای ترغیب مدیران با اعتماد به نفس بیش از حد برای انجام تلاش های لازم یا تصمیمگیری مناسب کافی باشد. همچنین ممکن است انگیزههای قوی نتیجه معکوس داشته باشند، زیرا چنین مشوقهایی میتوانند ریسکپذیری توسط هیات مدیره که از قبل اعتماد به نفس بیش از حد دارد را تشدید کند،این رویکرد بیانگر فرضیه انگیزه ضعیف است که ارتباط منفی بین اعتماد بیش از حد و شدت انگیزه قراردادهای پاداش(چسبندگی پایین پاداش) را پیشبینی میکند(Keke, 2021). از سوی دیگر، حفظ قدرت نظارتی سهامداران و ارائه قراردادهای انگیزشی قویتر به هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد میتواند سبب قرارداد بهینه باشد(He et al, 2019; Hong & Cao,2023 ). بینش آنها این است که اگر هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد احتمال نتایج خوب را به اندازه کافی بالا درنظر گیرد، برای شرکت نسبتاً ارزان خواهد بود که یک بسته جبرانی با گزینه و شدت سهام بالا ارائه کند. از این رو، هدف از یک قرارداد پاداش با شدت حقوق صاحبان سهام بالا، بهرهبرداری از ارزشگذاری نادرست هیات مدیره به جای ارائه انگیزه است. این رویکرد بیانگر فرضیه بهره برداری10 است که یک ارتباط مثبت بین اعتماد بیش از حدمدیریت و شدت انگیزه قراردادهای پاداش(چسبندگی پایین پاداش) را پیش بینی میکند(Gervais et al, 2011).
در حالی که هم فرضیه بهره برداری و هم فرضیه انگیزه قوی11 دلالت بر این دارد که هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد با انگیزههای جبران خدمات بیشتر، پاداش بیشتری دریافت میکنند(اثر چسبندگی پاداش)، دو تفاوت کلیدی وجود دارد. اولین مورد این است که قرارداد پاداش برای هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد، تحت فرضیه بهرهبرداری، سستی انگیزه خواهد داشت. تصور این است که کاهش اندک در شدت حقوق صاحبان سهام نباید تأثیر با اهمیتی بر اقدامات هیات مدیره یا ارزش شرکت داشته باشد. در مقابل، فرضیه انگیزه قوی پیشبینی میکند که کاهش شدت حقوق صاحبان سهام منجر به کاهش ارزش شرکت میشود، زیرا حقوق صاحبان سهام مشوقهایی را فراهم میکند. تفاوت دوم به تأثیر افزایش موقعیت چانه زنی هیات مدیره مربوط می شود. فرضیه بهره برداری افزایش در شدت گزینههای جبران خدمات را پیش بینی میکند. با افزایش قدرت چانهزنی هیات مدیره، پاداش بیشتری مطالبه میشود که چسبندگی پاداش را بیشتر میکند(Keke, 2021). از آنجایی که هیات مدیره با اعتماد به نفس بیش از حد، ارزش حقوق صاحبان سهام را بیش از حد ارزش گذاری میکنند، افزایش پاداش بر اساس حقوق صاحبان سهام بیشتر میشود. در مقابل، فرضیه انگیزه قوی کاهش شدت گزینه جبران خدمات را پیشبینی میکند، زیرا افزایش پاداش به دلیل عدم وجود هیچ گونه سستی انگیزشی، به شکل پرداخت نقدی بیشترو چسبندگی آن بیشتر است(Humphery-Jenner et al, 2016). با توجه به تاثیر نامتقارن اطمینان بیش ازحد مدیریت بر ارزش شرکت و پاداشدهی، هیات مدیره با سطح اطمینان کمی بیش از حد باید با ترکیب حقوق صاحبان سهام-نقد کمتری نسبت به هیات مدیره منطقی پاداش داده شوند، در حالی که هیات مدیره با سطح بالای اطمینان بیش از حد باید با ترکیب سهام-نقد بیشتری پاداش داده شوند(De la Rosa, 2007). زیرا مدیر با سطح اطمینان کمی بیش از حد میتواند ارزش شرکت را افزایش دهد در حالی که مدیر با سطح بالای اطمینان بیش از حد، ارزش شرکت را کاهش میدهد. یک مدیر منطقی و ریسکگریز سرمایهگذاری کمتری انجام میدهد زیرا از ادامه پروژههای فعلی با بازده شناخته شده سود بیشتری نسبت به سرمایه گذاری در پروژههای با ارزش خالص مثبت ولی با احتمال نتایج منفی دریافت میکند(Bick, 2015). براین اساس اگر سازوکارهای نظارتی ضعیف باشند و سهامداران نهادی به عنوان مالکان مطلع دچار انحراف توجه شوند، اطمینان بیش از حد مدیریت با نگرش خوشبینانه و بدون محافظهکاری به گزارش بیشتر حجم اخبار مثبت و گزارش عملکرد مثبت غیرپایدار منجر میشود و به دلیل پایداری کمتر اقلام غیرعادی به کاهش ارزش شرکت ولی به افزایش رفتارهای منفعتطلبانه در برنامههای پاداش و عدم کاهش پاداش در شرایط عملکرد ضعیف منجر خواهد شد(He et al, 2019; Hong & Cao, 2023 ). زیرا در سایه بی توجهی سهامداران ناظر و فعال، یک مدیر با اعتماد به نفس بیش از حد معتقد است که از مهارتهای بالاتری برخوردار است یا میتواند بیش از واقعیت بر نتیجه پروژهها تأثیر بگذارد. اعتقاد او به طور مثبت، ارزیابی ارزش خالص مثبت او را مغرضانه میکند و او را به پذیرش پروژههای بیشتری نسبت به مدیر منطقی سوق میدهد. برای همان سطح ریسکگریزی، مدیر با سطح اطمینان کمی بیش از حد به احتمال کمتری نسبت به مدیر منطقی از پروژههای با ارزش خالص مثبت به دلیل سطح ریسک پروژه اجتناب میکند. اقدامات مدیر با سطح اطمینان کمی بیش از حد، بیشتر با منافع سهامداران هماهنگ است که منجر به افزایش ارزش شرکت می شود(Bick, 2015). همچنین مدیریت به منظور اطمینان از عملکرد تجاری پایدار و حفظ شهرت خود، اغلب اضطراب حرفهای را نشان میدهند، که پاسخی است که توسط اثر نظارتی ایجاد میشود. از آنجایی که حاکمیت نهادی به حاکمیت شخص ثالث تعلق دارد، مدیریت نمیتواند رفتار سرمایهگذاران نهادی را به موقع پیشبینی کند ولی هنگامی که سرمایهگذاران نهادی دچار انحراف توجه میشوند، این امر بیانگر انحراف از تایید انتظارات و تضعیف نظارت بر مدیریت است. این امر به ویژه برای مدیران بدبین صادق است، زیرا آنها انگیزه تصمیمگیری قویتری دارند، رفتارهای کوته بینانه اتخاذ میکنند، از قدرت خود برای بهبود پاداش جبران خدمات خود حتی در شرایط کاهش سود استفاده میکنند(He et al, 2019). گزارشهای سهامداران نهادی معتبرتر و جامعتر هستند و وظیفه هدایت دیگر سرمایهگذاران را دارند. هنگامی که سرمایهگذاران نهادی دچار انحراف توجه میشوند، میزان گزارشهای اطلاعاتی در مورد شرکتهایی با توجه ضعیف کاهش مییابد و عدم تقارن اطلاعاتی با سهامداران افزایش مییابد و دامنه اختیارات و بکارگیری اطمینان بیش از حد مدیریت در تصمیمات را فراهم میکند. در این شرایط مدیریت به منظور حفاظت از منافع خود، انگیزه دارند که با گزارشهای خوشبینانه و فرصت طلبانه، به طور نادرست عملکرد تجاری شرکت را افزایش دهند، که بدون توجه به عملکرد ضعیف و انتظار کاهش پاداش مبتنی بر عملکرد واقعی، یه حفظ دامنه پاداش و درنتیجه چسبندگی بیشتر پاداش منجر میشود، زیرا برای سهامداران، نظارت خارجی تضعیف شده است(Hong & Cao, 2023). بر این اساس فرضیه دوم پژوهش به شرح زیر ارائه گردید:
2) اطمینان بیش از حد مدیریت، تاثیر انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی در افزایش چسبندگی پاداش هیات مدیره را تشدید میکند.
پیشینه پژوهش
هوانگ و گائو(2023) با بررسی انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی و چسبندگی پاداش مدیران بر اساس تحلیل رگرسیون چندگانه در شرکتهای چینی در فاصله 2011-2020، نشان دادند بر اساس اثر حاکمیتی، اثر اطلاعاتی و اثر روانی، حاکمیت خارجی شرکتی، محتوای اطلاعاتی قیمت سهام و اضطراب مدیریت، نقش واسطه ای بین انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی و چسبندگی پاداش دارند و سطح حاکمیت داخلی شرکتی و اعتماد بیش از حد مدیریتی، تأثیر انحراف توجه سرمایه گذاران نهادی را بر چسبندگی پاداش مدیران تضعیف میکند(Hong & Cao, 2023). آبراموا و همکاران(2021) با بررسی تاثیر توجه سهامدران نهادی بر افشای شرکت در 100378 سال-شرکت کامپوست در فاصله زمانی 2001-2016، نشان دادند مدیریت با افشای اطلاعاتی که تأثیر کمی بر کیفیت یا نقدینگی اطلاعات دارد، به توجه سرمایه گذاران نهادی موقت پاسخ می دهد و مدیران با افزایش تعداد پیشبینیها به توجه پاسخ میدهند. توجه به جای تغییر تصمیم در مورد پیشبینی یا ارائه افشای اطلاعات بیشتر، باعث تعدیلهای افشای جزئی میشود(Abramova et al, 2021). کیکی(2021) با بررسی رابطه بین اطمینان بیش از حد مدیریت و چسبندگی هزینه در شرکتهای شانگهای و شنزن چین در فاصله 2014 -2018 نشان داد پدیده چسبندگی هزینه در شرکت های مورد مطالعه در چین وجود داردو علاوه بر این، اعتماد بیش از حد مدیران مشکل چسبندگی هزینه شرکت ها را تشدید میکند(Keke,2021). چن و همکاران(2021) با بررسی تاثیر توجه سهامداران نهادی بر کفیت حسابرسی در شرکتهای چینی در فاصله 2010-2020، نشان دادند درجه بالاتر بیتوجهی سرمایهگذار نهادی با تمایل کمتر حسابرسی به ارائه اظهارنظر تعدیلی در خصوص تداوم فعالیت، احتمال کمتر گزارش ضعف کنترل داخلی با اهمیت، و احتمال بیشتر تحریف صورتهای مالی توسط مدیریت همراه است(Chan et al, 2021). گائو و همکاران(2021) با بررسی احساسات سرمایه گذاران نهادی و بازده کل سهام در شرکتهای با فناوری پیشرفته چین در فاصله 2008-2017، نشان دادند سهامدران نهادی مطلع هستند و احساسات آنها به حرکت قیمت سهام به سمت ارزش ذاتی کمک می کند. زیرا احساسات سهامداران نهادی شامل اخبار مربوط به انتظارات در مورد جریانهای نقدی آتی شرکتهای مهم است که خود را در انتظارات قیمت آتی قرار میدهد(Gao et al, 2021). یانگ و همکاران(2021) با بررسی تاثیر انحراف توجه سهامداران نهادی بر ریسک حسابرسی در شرکتهای چینی در فاصله 2010-2020، نشان دادند هزینه های حسابرسی و تأخیر گزارش حسابرسی در دوره هایی که سرمایه گذاران نهادی به طور موقت توجه خود را بر سایر بخش های پرتفوی خود متمرکز می کنند افزایش می یابد. این اثر زمانی قویتر است که سرمایهگذاران نهادی متعهد دچار انحراف توجه شوند(Yang et al, 2021). نی و همکاران(2020) با بررسی تاثیر انحراف توجه سهامداران نهادی بر ریسک سقوط قیمت سهام در 38254 سال-شرکتهای کامپوستات در فاصله 1980-2018، نشان دادند ما بین انحراف توجه سهامداران نهادی و ریسک سقوط قیمت سهام رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. این اثر با نظارت ضعیف همراه است و زمانی که حاکمیت شرکتی جایگزین ضعیفتر باشد و انگیزههای مدیران برای ذخیره اطلاعات و اخبار منفی قویتر شود، این رابطه قویتر میشود. هنگامی که سرمایه گذاران نهادی دچار انحراف توجه می شوند، مدیران محافظه کاری حسابداری را کاهش می دهند، که دلیلی بر انگیزه افزایش یافته برای ذخیره اخبار بد است(Ni et al, 2020). آن لی و همکاران(2018) با بررسی اعتماد بیش از حد مدیریتی، ریسک پذیری ناشی از پاداش و مدیریت سود در 729 شرکت فرابورس تایوان در فاصله 2006-2015، نشان دادند مدیران با اعتماد به نفس بیش از حد به احتمال زیاد از مدیریت سود واقعی استفاده می کنند تا مدیرت سود مبتنی بر اقلام تعهدی. ریسکپذیری دلتا ناشی از پاداش به مدیرت سود مبتنی بر اقلام تعهدی بیربط است، اما میتواند تمایل به مدیریت سود واقعی را کاهش دهد، و ریسکپذیری وگا ناشی از پاداش میتواند بزرگی مدیرت سود مبتنی بر اقلام تعهدی را افزایش دهد اما بزرگی مدیریت سود واقعی را کاهش دهد(An Li et al, 2018). بیک(2015) با بررسی اینکه آیا اعتماد بیش از حد مدیر عامل بر ساختار پاداش او تأثیر می گذارد؟ در 3307 سال-شرکت آمریکایی در فاصله 2007-1992، نشان داد هیأت مدیره ساختار پاداش مدیرعامل را بهطور بهینه تنظیم میکنند که شامل نسبت پایینتر ترکیبی از ارزش سهام به نقدینگی برای مدیران با اطمینان بیش از حد است(Bick, 2015). همفری و همکاران(2016) با بررسی تاثیر اطمینان بیش از حد مدیریت و پاداش مدیران در12810 سال-شرکتهای کامپوست در فاصله 1992-2011، نشان دادند اطمینان بیش از حد به مدیران غیراز مدیرعامل مرتبط است که با انگیزههای متنوع، مستقل از اطمینان بیش از حد مدیرعامل، پاداش دریافت میکنند(Humphery-Jenne et al, 2016). شمس الدینی و نعمتی(1400) با بررسی رابطه پایداری مالکیت نهادی با مدیریت سود با لحاظ اهرم مالی در 140 شرکت پذیرفته شده بورس تهران در فاصله1393-1398، نشان دادند بین پایداری مالکیت نهادی با مدیریت سود رابطه منفی و معناداری وجود دارد، این در حالی است که متغیر اثرات همزمان پایداری مالکیت نهادی و اهرم مالی بر مدیریت سود معنادار نیست. صالحی(1399) با بررسی تاثیر مالکیت نهادی بر شاخصهای ارزیابی عملکرد مبتنی بر اجزای سود باقیمانده و بازار در 145 شرکت پذیرفته شده بورس تهران در فاصله1395-1389، نشان داد رابطه مثبت و معنی داری بین مالکیت نهادی و شاخصهای ارزیابی عملکرد مبتنی بر اجزای سود باقیمانده (سود قبل از بهره و مالیات و سود عملیاتی بعد از مالیات) و شاخصهای بازار (ارزش افزوده بازار و نسبت کیوتوبین) در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد که این نتایج با فرضیه نظارت کارآمد و فرضیه همگرایی منافع مطابقت دارد. حاجیها و همکاران(1398) با بررسی تأثیر نگرش کوتاهمدت مدیران در چسبندگی هزینۀ 95 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1384-1393، نشان دادند رابطۀ مدیریت سود بر مبنای اقلام واقعی با کاهش مخارج اختیاری و چسبندگی هزینهها وجود دارد و نگرش کوتاهمدت مدیران، ارتباط منفی و معناداری با چسبندگی هزینه دارد. واعظ و همکاران(1396) با بررسی آزمون چسبندگی پاداش و بررسی تاثیر ابعاد دقت سود بر پاداش هیاتمدیره 121شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1387 تا 1394، نشان دادند پاداش نسبت به سود گزارش شده دارای چسبندگی است، اقلام تعهدی غیر عادی فزاینده سود بر پاداش تاثیر معنیدار و مثبتی دارند که نشان از عدم توجه کافی نسبت به آنهاست و نیز دستکاری فعالیتهای واقعی فزاینده سود و محافظهکاری شرطی، بر پاداش مدیران تاثیر معنیداری دارند. مهرانی و همکاران(1394) با بررسی مالکیت نهادی و انعطافپذیری مالی84 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1389 تا 1392 نشان دادند حضور مالکان نهادی در ساختار سرمایه شرکتها سبب انعطاف پذیری بیشتری آنها شده که با فرضیه نظارت فعال مطابق است و هرچه تمرکز مالکان نهادی در ساختار سرمایه شرکت بیشتر باشد انعطاف پذیری مالی شرکت کم می شود. سرلک و کلوانی(1394) با بررسی تاثیر مالکیت نهادی بر محافظهکاری 39 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراقبهادار تهران در بازه زمانی 1383 لغایت 1392، نشان دادند هیچگونه رابطه معنیداری بین مالکیت نهادی مستقل با افق سرمایهگذاری بلندمدت و محافظهکاری، مالکیت نهادی وابسته با افق سرمایهگذاری بلندمدت و محافظهکاری و نیز مالکیت نهادی با افق سرمایهگذاری کوتاهمدت و محافظهکاری وجود ندارد.
با توجه به پژوهشهای انجام شده در زمینه پیامدهای انحراف توجه سهامدار نهادی در قالب کیفیت افشا، کیفیت حسابرسی، جهش حرکتی قیمت سهام، ریسک حسابرسی و ریسک سقوط قیمت سهام از یک سو و نقش اطمینان بیش از حد مدیریت در شکلگیری رفتارهای فرصتطلبانه مدیریت و عواملی همچون چسبندگی هزینه، ساختار پاداش، ریسک پذیری ناشی از پاداش و مدیریت سود، این سوال مطرح میشود که آیا اطمینان بیش از حد مدیریت اثر انحراف توجه سهامدار نهادی بر اثر چسبندگی پاداش را تحت تاثیر قرار میدهد؟
روشناسی پژوهش
برای آزمون فرضیههای پژوهش از رگرسیون چندگانه با استفاده از نرم افزار ایویوز استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1391 تا سال 1400 (دوره 10 ساله) است. نمونه مورد مطالعه این پژوهش، متشکل از کلیه شرکتهای موجود در جامعه آماری است که حائز معیارهای زیر باشند:1. پذیرش در بورس تا قبل از دوره پژوهش و عدم خروج تا پایان دوره پژوهش، 2. پایان سال مالی منتهی به پایان اسفند.3. عدم تغییر دوره مالی در دوره (8 ساله) مورد بررسی، 4. در دسترس بودن اطلاعات مربوط به متغیرهای انتخاب شده،5. جزو شرکتهای واسطه گری مالی، لیزینگ، بانک ها، بیمهها و سرمایهگذاریها نباشند.6- عدم توقف معاملاتی بیش از 6 ماه. در نتیجه اعمال شرایط فوق، 123 شرکت و یا 1230 سال-شرکت از جامعه آماری جهت انجام آزمون ها انتخاب شدند.
مدلها و متغیرهای پژوهش
بر اساس مبانی نظری پژوهش و مطابق پژوهشهای قبلی(An Li et al, 2018; Hong & Cao, 2023; Humphery-Jenner et al, 2016 )، برای آزمون فرضیههای پژوهش از مدل شماره 1 برای آزمون فرضیه اول و از مدل شماره 2 برای آزمون فرضیه دوم استفاده شده است که در مدل اول ضریب β3 بیانگر تاثیر انحراف توجه سهامدار نهادی بر چسبندگی پاداش و در مدل دوم ضریب β4 و β5 بیانگر اثر تعاملی اطمینان بیش از حد مدیریت و انحراف توجه سهامدار نهادی بر چسیندگی پاداش است.
رابطه1) |
∆LNBONUSit = β0 + β1∆LNEPSi,t + β2(Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t )+ β3(DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β4(INIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β5(RET *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β6(ΔROA *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β7(LEV *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β8(CAP *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + ɛ |
رابطه2) |
∆LNBONUSit = β0 + β1∆LNEPSi,t + β2(Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t )+ β3(DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β4(PEE * DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β5(INVESTCO * DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β6(INIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β7(RET *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β8(ΔROA *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β9(LEV *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β10(CAP *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + ɛ |
متغیر مستقل پژوهش
- انحراف توجه سهامدار نهادی(DINIST). متغیر اصلی این پژوهش که استفاده از آن موجب نوآوری پژوهش نیز شده است انحراف توجه سرمایهگذاران نهادی است. انحرافتوجه به این معناست که چنانچه یک سرمایهگذارنهادی که قبلا در مجموعهای از اوراق سهام صنایع مختلف سرمایهگذاری کرده است، امکان دارد در اثر بروز یک واقعه غیرعادی مانند بازده بسیار بالا یا بسیار پایین سهام صنعت بخصوصی، توجه این سرمایهگذارنهادی از سایر اوراق سهام سرمایهگذاری شده بطور موقت و در یک دوره زمانی کوتاه منحرف شود. برای ایجاد معیار انحراف توجه سرمایهگذارنهادی در سطح شرکت، از مدل کمپف و همکاران (2017) استفاده شده است(Kempf et al, 2017). طبق این مدل بطور طبیعی فرض بر این است که توجه سرمایهگذاران نهادی به سمت شرکتها و صنایعی جلب میشود که دارای عملکردی غیرعادی (بیش از حد قوی یا بیش از حد ضعیف) بوده و از بذل توجه کافی نسبت به شرکتهایی که دارای بازدهی نرمال بودهاند خودداری میکنند و سپس با جمع درصدهای سرمایهگذاری سرمایهگذاران نهادی شرکت، در صنایعی که بیشترین یا کمترین بازدهی را داشتهاند و ضرب آن در درصد سرمایهگذارنهادی شرکت نمونه میزان انحراف توجه سرمایه گذارنهادی در سطح شرکت نمونه محاسبه میشود(Kempf et al, 2017). فرایند محاسبه عملیاتی متغیر انحراف توجه سرمایهگذار نهادی بشرح زیر است: فرض کنید که شرکت f دارای دو سرمایهگذار نهادی i و j میباشد و این سرمایهگذاران نهادی علاوه بر سرمایهگذاری در شرکت f در شرکتهای دیگری که در صنایع متفاوتی فعالیت می نمایند، سرمایهگذاری کردهاند (در این پژوهش شرکت های مورد پژوهش به 12 صنعت فاما و فرنچ12 تقسیم شدهاند) در این حالت در یک بازه زمانی مشخص q (فصل) مقدار انحراف توجه سرمایهگذارنهادی i در شرکت f به این ترتیب محاسبه میشود که ابتدا درصد سرمایهگذاری سهامدار نهادی i در شرکتهای شاغل در صنایع دارای بازدهی غیرنرمال (چه مثبت و چه منفی) را جمع نموده و در درصد سرمایه گذاری سهامدار نهادی i در شرکت f ضرب می نماییم و در نتیجه مقدار انحراف توجه سهامدار نهادی i در شرکت f محاسبه شده و سپس با همین روش مقدار انحراف توجه سهامدار نهادی j در شرکت f نیز محاسبه گردیده و باجمع دو مقدار انحراف توجه، کل انحراف توجه شرکت f محاسبه می شود. با استفاده از رابطه شماره 3 میزان انحراف توجه سرمایهگذاران نهادی در سطح هر شرکت محاسبه میشود(Garel et al, 2021; Liu et al, 2020):
Distractionfq = Wifq-1 (3)
که Distractionfq بیانگر انحراف توجه سرمایه گذار نهادی، بیانگرسرمایهگذار نهادی شرکت f در پایان فصل قبل، INDf بیانگر صنعت شرکت f، IND بیانگر12 صنعت فاما و فرنچ ، بیانگر وزن صنعت در پرتفوی سرمایه گذار I در سه ماهه قبل ، بیانگر صنعتی که بالاترین و پایین ترین بازده را در فصل جاری دارد مقدار 1 میگیرد. در این رابطه مجموع حاصلضرب نشان میدهد که به چه میزان توجه سرمایهگذارنهادی iبه صنعتی که بالاترین بازده و کمترین بازده را داشته منحرف شده است. با توجه به اینکه میزان توجه به هر شرکت سرمایهپذیر در سبد سرمایهگذارنهادی، تابعی از درصد مالکیت سرمایهگذارنهادی و میزان ارزش بازار شرکت سرمایهپذیر میباشد در این پژوهش نیز به جهت محاسبه دقیقتر متغیر انحراف توجه سرمایهگذار نهادی در هر شرکت از معیار وزن نیز بهره گرفته شده است. بدین منظور با استفاده Wifq-1 محاسبه میشود که وزن شرکت f در سبد سرمایهگذارنهادی i در q-1 (فصل قبل) چه مقدار میباشد که برای این اندازهگیری از رابطه شماره 4 استفاده شده است(Garel et al, 2021; Liu et al,2020 ؛واعظ و همکاران،1402):
Wifq-1 = (4)
که Wifq-1 بیانگر وزن میزان سرمایهگذار نهادی i در شرکت f در فصل 3 ماهه قبل، بیانگر وزن ارزش بازار شرکت f در پرتفوی سرمایه گذار i و بیانگر درصدی از سهام شرکت f است که متعلق به سرمایه گذار iاست. باتوجه به اینکه متغیرهای مدل پژوهش به صورت سالانه میباشند برای هموارسازی دادهها میانگین چهارفصل انحراف توجه سرمایهگذاران نهادی هر شرکت استفاده شده است(Kempf et al,2017).
متغیر وابسته: چسبندگی پاداش(Bonstic)
با الگو گرفتن از رابطه5 که توسط آندرسون و همکاران(2003) برای آزمون چسبندگی هزینه ها استفاده شده است، می توان چگونگی رفتار پاداش نسبت به تغییرات سطح سود را در دوره های افزایش و کاهش سود به طور جداگانه ارزیابی کرد(Anderson et al, 2003) (رابطه شماره5):
رابطه5) |
∆LNBONUSit = β0 + β1∆LNEPSi,t + β2(Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t )+ ɛ |
که در آن ΔLNBONUS عبارت است از لگاریتم تغییرات پاداش سال جاری نسبت به سال قبل مدیران،∆LNEPS لگاریتم تغییرات سود عملیاتی هر سهم نسبت به سال قبل، Dec_ Dummy متغیر موهومی مبنی بر اینکه اگر سود دوره جاری نسبت به سال قبل کاهش یافته باشد کد 1 و در غیر اینصورت کد صفر داده می شود. اگر پاداش چسبنده است، باید درصد افزایش در پاداش در دوره های افزایش سود بیشتر از درصد کاهش پاداش در دوره های کاهش سود باشد،یعنی ضریب β2 بیانگر مقدار مقدار چسبنگی پاداش است بطوری که( β1> β1+ β2 )و به عبارت دیگر β1> 0و 0 > β2باشد(واعظ و همکاران، 1396).
متغیر تعدیلی:اطمینان بیش از حد مدیریت(Manag – Over ): برای محاسبه اطمینان بیش از حد مدیریت از دو شاخص به شرح زیر استفاده شده است:1) خطای تخمین سود(PEE). اگر سود هر سهم واقعی از سود هر سهم پیشبینی شده در شرکتی کمتر باشد کد یک را به خود گرفته و نشانگر اطمینان بیش از حد مدیران در آن شرکت خواهد بود و در غیر آن صورت کد صفر به معنی عدم اطمینان بیش از حد مدیریت است(Hribar & Yang,2016).2) افزایش مخارج سرمایهگذاری(INVESTCO). بر اساس مدل احمد و دوئلمان(2013)، ابتدا نسبت داراییهای ثابت مشهود به جمع کل داراییهای شرکت محاسبه شده سپس میانه نتایج بدست آمده تمامی شرکتها را گرفته و بر همین اساس، در بین تمامی شرکتها نسبت مخارج سرمایهگذاری را با میانه بدست آمده مقایسه نموده و در صورتی که عدد بدست آمده بزرگتر از میانه باشد، نشانگر اطمینان بیش از حد مدیران در آن شرکت میباشد و عدد یک را میگیرد و در صورت کمتر بودن از میانه، عدد صفر را گرفته و نشانگر عدم اطمینان بـیش از حـد مدیران در آن شرکت میباشد(Ahmed & Duellman,2013).
متغیرهای کنترلی: سهامدار نهادی(INIST)؛ درصد مالکیت سهامداران نهادی در شرکت( تعداد سهام در اختیار مالکان نهادی تقسیم بر تعداد کل سهام عادی شرکت)، بازدهی سهام(RET) بازده سالانه سهام؛ نرخ باردهی داراییها(ΔROA) برابر است با تغییرات سالانه در نرخ بازده داراییها(نسبت سودعملیاتی بر خالص داراییها)؛ اهرم مالی(Lev) نسبت کل بدهیها بر کل داراییها؛شدت سرمایه(CAP) نسبت کل داراییها به درآمد فروش(An Li et al, 2018; Hong & Cao, 2023; Humphery-Jenner et al, 2016 ).
یافتههای پژوهش
بر اساس نتایج آمار توصیفی در نگاره 1 و2، میانگین انحراف توجه سهامداران نهادی معادل 283/10 است، میانگین تغییرات پاداش هیاتمدیره و سود هرسهم به ترتیب 179/0 و 195/0 مثبت است یعنی هردو بطور میانگین، نسبت به سال قبل افزیش داشتهاند، میانگین درصد سهامدار نهادی شرکتهای مورد مطالعه634/0 است که بیانگر ضریب نفوذ بالای سهامداران نهادی در شرکتهای بورسی است،میانگین نرخ بازدهی داراییهای شرکتهای مورد مطالعه با مقدار 107/0 بیانگر نقش کمتر داراییهای در فرایند سودآوری است، از بین متغیرهای پژوهش متغیر انحراف توجه سهامداران نهادی با مقدار 802/15 و درصد مالکیت سهامداران نهادی با مقدار 162/0 به ترتیب بیشترین و کمترین انحراف معیار را به خود اختصاص دادهاند.59درصد شرکتهای مورد مطالعه دارای خطای تخمین سود هر سهم و 55درصد آنها دارای افزایش مخارج سرمایهگذاری به عنوان معیارهای اطمینان بیش از حد مدیریت هستند و بیانگر این است که بیش از نیمی از مدیران شرکتهای مورد مطالعه دارای اطمینان بیش از حد بالایی هستند.
نگاره (1) آمار توصیفی متغیرهای کمی
Image (1). Descriptive statistics of quantitative variables
متغیر |
میانگین |
میانه |
بیشینه |
کمینه |
انحراف معیار |
DINIST |
283/10 |
047/5 |
381/96 |
000/0 |
802/15 |
∆LNBONUS |
179/0 |
142/0 |
705/2 |
604/2- |
618/0 |
∆LNEPS |
195/0 |
113/0 |
972/1 |
361/1- |
582/0 |
Dec-Dum *∆LNEPS |
113/0- |
000/0 |
000/0 |
518/0- |
205/0 |
INIST |
634/0 |
594/0 |
251/92 |
000/0 |
162/0 |
RET |
491/0 |
14/0 |
792/0 |
635/0- |
861/0 |
ΔROA |
107/0 |
092/0 |
619/0 |
534/0- |
499/0 |
LEV |
574/0 |
533/0 |
861/1 |
0328/0 |
415/0 |
CAP |
241/0 |
147/0 |
105/1 |
086/0 |
373/0 |
نگاره (2) توزیع فراوانی متغیر های کیفی
Image (2). Frequency distribution of qualitative variables
خطای تخمین سود(PEE) |
فراوانی |
درصد |
درصد تجمعی |
1 |
732 |
52/59 |
52/59 |
0 |
498 |
48/40 |
00/100 |
کل |
1230 |
100.00 |
|
افزایش مخارج سرمایهگذاری(INVESTCO) |
فراوانی |
درصد |
|
1 |
688 |
93/55 |
93/55 |
0 |
542 |
07/44 |
00/100 |
کل |
1230 |
100.00 |
آمار استنباطی
برای کنترل انحراف معیار ضرایب شیب ناشی از ناهمسانی واریانس، از آزمون والد تعدیلشده برای بررسی ناهمسانی واریانس جملات اخلال استفاده شده که بر اساس نتایج مندرج در نگاره 3، سطح معنیداری آزمون والد تعدیلشده در مدلهای پژوهش بیشتراز 5 درصد میباشد و این موضوع بیانگر عدم وجود ناهمسانی واریانس در جملات اخلال بوده است.
نگاره 3- نتایج آزمون ناهمسانی واریانس
Figure 3. The results of the heterogeneity of variance test
مدل آزمون |
آماره آزمون |
سطح معنیداری |
نتیجه آزمون |
فرضیه اول |
0/4083 |
9246/0 |
عدم وجود ناهمسانی واریانس در جملات اخلال |
فرضیه دوم |
21/237 |
1724/0 |
عدم وجود ناهمسانی واریانس در جملات اخلال |
برای بررسی مشکل خود همبستگی بین جملات پسماند از آزمون بریوش-گادفری استفاده شده که نتایج آزمون بریوش-گادفری در نگاره 5 نشان میدهد سطح معناداری آزمون برای هردو مدل پژوهش کمتر از 5 درصد بوده و بیانگر وجود خود همبستگی سریالی در مدل میباشد که این مشکل در تخمین نهایی مدل با اجرای دستور Auto Correlation رفع شد.
نگاره4- نتایج آزمون خود همبستگی
Picture 4. Autocorrelation test results
مدل آزمون |
آماره آزمون |
سطح معنیداری |
نتیجه آزمون |
فرضیه اول |
325/281 |
0000/0 |
وجود خودهمبستگی سریالی در جملات اخلال |
فرضیه دوم |
234/573 |
0000/0 |
وجود خودهمبستگی سریالی در جملات اخلال |
همچنین، نتایج آزمون هم خطی در جداول7 و8 هم نشان میدهد با توجه به اینکه ضریب VIF برای تمامی متغیرها کمتر از 10 بوده است؛ همخطی بین متغیرهای توضیحی وجود ندارد. برای تشخیص بین الگوهای اثرات معمولی (pool) و دادههای تابلویی (panel) نتایج آزمون چاو در نگاره 5بیانگر این است که یکسانبودن عرض از مبدأ برای تمامی شرکتهای مورد مطالعه در سطح معنیدار 5 درصد رد نمیشود و میتوان برای برآورد مدل از روش دادههای تابلویی استفاده کرد.
نگاره 5- نتایج آزمون اف لیمر (چاو)
Figure 5. Results of the Leamer Experiment
مدل آزمون |
آماره آزمون |
سطح معنیداری |
نتیجه آزمون |
فرضیه اول |
804/11 |
0026/0 |
پذیرش الگوی دادههای تابلویی |
فرضیه دوم |
631/8 |
0034/0 |
پذیرش الگوی دادههای تابلویی |
منبع: یافته های پژوهشگر
برای تشخیص بین اثرات ثابت و اثرات تصادفی نتایج آزمون هاسمن در نگاره 6نشان میدهد فرضیه صفر مبنی بر انتخاب روش با اثرات تصادفی برای تخمین مدل دوم در سطح معنیدار 5 درصد رد شده است و به همین دلیل برای برآورد مدل اول از روش با اثرات تصادفی و برای مدل دوم از مدل با اثرات ثابت استفاده شده است.
Figure 6- Hausman test results
مدل آزمون |
آماره آزمون |
سطح معنیداری |
نتیجه آزمون |
فرضیه اول |
839/21 |
0000/0 |
پذیرش اثرات ثابت عرض از مبدا |
فرضیه دوم |
2614/10 |
2073/0 |
پذیرش اثرات تصادفی از مبدا |
منبع: یافته های پژوهشگر
نتایج آزمون فرضیه اول پژوهش: با توجه به نتایج حاصل از خروجی مدل رگرسیون کمترین مربعات تعمیم یافته(با اثرات ثابت) در نگاره 7و با توجه به اینکه سطح معناداری آماره F کمتر از 05/0 است؛ مدل رگرسیون در کل معنیدار است وضریب تعیین تعدیل شده، نشان میدهد 37 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای توضیحی در مدل قابل پیشبینی است، ضریب متغیر تغییرات سود هر سهم و متغیر دامی تغییرات هر سهم به ترتیب با مقادیر 433/0 و 144/0- و سطح معنیداری 005/0 و 016/0 بیانگر تاثیر به ترتیب مثبت و منفی بر پاداش هیاتمدیره و نیز وجود اثر چسبنگی پاداش بوده و ضریب β3 متغیر اثر تعاملی انحراف توجه سهامدار نهادی با متغیر دامی تغییرات سودهرسهم با ضریب 307/0- و سطح معنیداری008/ بیانگر تاثیر منفی آن بر پاداش هیاتمدیره و تاثیر بیشتر آن بر چسبندگی پاداش هیاتمدیره است زیرا با دخالت انحراف توجه سهامداران نهادی، شدت چسبندگی پاداش افزایش یافته است. از بین متغیرهای کنترلی، درصد مالکیت نهادی با ضریب 0236/0- و نرخ بازدهی داراییها با ضریب 252/0- بیانگر تاثیر منفی بر پاداش هیاتمدیره و افزایش اثر چسبندگی پاداش هیاتمدیره است ولی متغیرهای بازدهی سهام، اهرم مالی و شدت سرمایه، معنیدار نیستند.
نگاره (7) نتایج حاصل از برآورد الگوی(1) پژوهش برای آزمون فرضیه اول
Figure (7). The results of the estimation of research model (1) for testing the first hypothesis
∆LNBONUSit = β0 + β1∆LNEPSi,t + β2(Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t )+ β3(DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β4(INIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β5(Ret *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β6(ΔROA *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β7(Lev *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β8(CAP *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + ɛ |
|||||
متغیر |
ضریب متغیر |
سطح خطا |
آماره تی |
سطح معنیداری |
VIF |
|
074/0 |
0226/0 |
274/3 |
0003/0 |
|
∆LNEPS |
433/0 |
1117/0 |
876/3 |
005/0 |
364/1 |
Dec *∆LNEPS |
144/0- |
037/0 |
891/3- |
016/0 |
328/1 |
DINIST *Dec*∆LNEPSi |
307/0- |
149/0 |
060/2- |
008/0 |
243/1 |
INIST *Dec*∆LNEPS |
0236/0- |
011/0 |
064/2- |
035/0 |
166/1 |
Ret *Dec *∆LNEPS |
013/0- |
011/0 |
181/1- |
064/0 |
209/1 |
ΔROA *Dec *∆LNEPS |
252/0- |
171/0 |
473/1- |
081/0 |
217/1 |
LEV *Dec *∆LNEPS |
015/0 |
086/0 |
174/0 |
141/0 |
210/1 |
CAP *Dec *∆LNEPS |
006/0 |
011/0 |
545/0 |
109/0 |
220/1 |
آماره F |
181/55 |
ضریب تعیین ( R2) |
391/0 |
||
سطح معنی داری F (Prob.) |
000/0 |
ضریب تعیین تعدیل شدهa) (R2 |
376/0 |
||
آماره دوربین واتسون(D.W) |
934/1 |
*منبع: یافتههای پژوهش
نتایج آزمون فرضیه دوم پژوهش: با توجه به نتایج حاصل از خروجی مدل رگرسیون کمترین مربعات تعمیم یافته(با اثرات تصادفی) در نگاره 8و با توجه به اینکه سطح معناداری آماره F کمتر از 05/0 است؛ مدل رگرسیون در کل معنیدار است وضریب تعیین تعدیل شده، نشان میدهد 35 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای توضیحی در مدل قابل پیشبینی است، ضریب متغیر تغییرات سود هر سهم و متغیر دامی تغییرات هر سهم به ترتیب با مقادیر 527/0 و 108/0- و سطح معنیداری 012/0 و 010/0 بیانگر تاثیر به ترتیب مثبت و منفی بر پاداش هیاتمدیره و نیز وجود اثر چسبنگی پاداش بوده و ضریب متغیر اثر تعاملی انحراف توجه سهامدار نهادی با متغیر دامی تغییرات سودهرسهم با ضریب 164/0- و سطح معنیداری021/ بیانگر تاثیر منفی آن بر پاداش هیاتمدیره و اثر شدت بیشتر چسبندگی پاداش هیاتمدیره است زیرا با دخالت انحراف توجه سهامداران نهادی، شدت چسبندگی پاداش افزایش یافته است. ضریب β4(اثر تعاملی خطای پیش بینی سود، انحراف توجه سهامدار نهادی با متغیر دامی تغییرات سودهرسهم) وضریب β5 (اثر تعاملی افزایش مخارج سرمایهگذاری، انحراف توجه سهامدار نهادی با متغیر دامی تغییرات سودهرسهم) به ترتیب با مقادیر 125/0- و 170/- و سطح معنیداری 007/0 و 013/0 بیانگر تاثر مثبت آنها بر پاداش هیاتمدیره و اثر شدت بیشتر چسبندگی پاداش هیاتمدیره است. یعنی با وجود اطمینان بیش از حد مدیریت اثر چسبندگی پاداش هیاتمدیره افزایش مییابد. از بین متغیرهای کنترلی،درصد مالکیت نهادی با ضریب 018/0 بیانگر تاثیر منفی بر پاداش هیاتمدیره و افزایش اثر چسبندگی پاداش هیاتمدیره است ولی متغیرهای نرخ بازدهی سهام،نرخ بازدهی داراییها، اهرم مالی و شدت سرمایه، معنیدار نیستند.
نگاره ( 8) نتایج حاصل از برآورد الگوی (2) برای آزمون فرضیه دوم
Picture (8). The results of estimating the model (2) for testing the second hypothesis
∆LNBONUSit = β0 + β1∆LNEPSi,t + β2(Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t )+ β3(DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β4(PEE * DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β5(INVESTCO * DINIST *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β6(Inist *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β7(Ret *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β8(ΔROA *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β9(Lev *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + β10(CAP *Dec-Dummyi,t *∆LNEPSi,t ) + ɛ |
|||||
متغیر |
ضریب |
سطح خطا |
آماره تی |
سطح معنیداری |
VIF |
|
012/0 |
048/0 |
246/0 |
527/0 |
|
∆LNEPS |
527/0 |
136/0 |
875/3 |
012/0 |
506/1 |
Dec *∆LNEPS |
108/0- |
044/0 |
454/2- |
010/0 |
486/1 |
DINIST *Dec *∆LNEPS |
164/0- |
079/0 |
075/2 |
021/0 |
615/1 |
PEE * DINIST *Dec *∆LNEPSi |
125/0- |
053/0 |
358/2- |
007/0 |
537/1 |
INVESTCO * DINIST *Dec *∆LNEPS |
170/0- |
068/0 |
510/2- |
013/0 |
381/1 |
INIST *Dec*∆LNEPS |
018/0 |
008/0 |
234/2 |
022/0 |
366/1 |
RET *Dec *∆LNEPS |
012/0- |
011/0 |
081/1- |
315/0 |
335/1 |
ΔROA *Dec *∆LNEPS |
134/0- |
076/0 |
763/1- |
201/0 |
372/1 |
LEV*Dec*∆LNEPS |
011/0 |
016/0 |
687/0 |
143/0 |
360/1 |
CAP*Dec*∆LNEPS |
017/0 |
013/0 |
307/1 |
191/0 |
352/1 |
آماره F |
217/34 |
ضریب تعیین ( R2) |
364/0 |
||
سطح معنی داری F (Prob.) |
000/0 |
ضریب تعیین تعدیل شدهa) (R2 |
359/0 |
||
آماره دوربین واتسون(D.W) |
886/1 |
*منبع: یافتههای پژوهش
بحث و نتیجهگیری
یکی از ابزارهای انگیزش مدیریت برای بیشینه کردن ارزش شرکت، پاداشدهی مبتنی بر عملکرد واقعی است در این میان هر گونه ضعف ابزارهای نظارتی و ایجاد فرصت اتخاذ تصمیمات فرصتطلبانه مدیریت، اثربخشی برنامههای پاداش را تضعیف میکند. انحراف توجه سهامداران نهادی به عنوان یکی از ابزارهای نظارتی و اطمینان بیش از حد مدیریت به عنوان عامل فزاینده مشکلات نمایندگی میتوانند اثربخشی برنامههای پاداش و تغییرات پاداش نسبت به تغییرات عملکرد مدیریت را تحت تاثیر قرار دهند. هدف پژوهش فعلی بررسی تاثیر انحراف توجه سهامداران نهادی بر پاداش هیاتمدیره با تاکید بر اطمینان بیش از حد مدیریت است. نتایج آزمون فرضیه اول پژوهش نشان داد ضمن وجود اثر چسبندگی پاداش هیاتمدیره، انحراف توجه سهامداران نهادی اثر چسبندگی پاداش هیاتمدیره را افزایش میدهد یعنی با انحراف توجه سهامداران نهادی از عملکرد برخی شرکتها و توزیع نابرابر توجه، علاوه بر انحراف توجه خود، سبب کاهش نظارت دیگر سازوکارهای نظارتی بر شرکت میشوند(Yang et al, 2021)، زیرا از یک سو به دلیل نقش راهبر و مرجع سهامداران نهادی برای دیگر سهامداران و ذینفعان شرکتی در نتیجه انحراف توجه دیگر ذینفعان به دلیل انحراف توجه سهامداران نهادی، و از سویی دیگر به دلیل ویژگی ریسکگریزی مدیریت، مقاومت مدیریت برای کاهش پاداش وفرصت رفتارهای منفعتطلبانه مدیریت افزایش و در نهایت پاداش دهی غیرمتناسب با عملکرد واقعی و چسبندگی پاداش افزایش مییابد. چرا که تمایل به بیش از حد مثبت نشان دادن عملکرد شرکت(Chan et al, 2021)، انگیزه مدیر برای ذخیر و انباشت اخبار منفی، کاهش افشای اختیاری اطلاعات و درنتیجه کاهش شفافیت(Abramova et al, 2021)، را به همراه خواهد داشت. این نتیجه هم راستا با نتایج پژوهشهای قبلی مانند (Abramova et al, 2021; Chan et al, 2021; He et al, 2019; Ni et al, 2020 ; Yang et al, 2021)است. نتیجه آزمون فرضیه دوم پژوهش نشان میدهد با افزایش خطای پیش بینی سود و مخارج سرمایهگذاری به عنوان شاخصهای اطمینان بیش از حد مدیریت،تاثیر انحراف توجه سهامداران نهادی بر چسبندگی پاداش افزایش مییابد. یعنی با وجود انحراف توجه سهامداران نهادی به عنوان ناظر بر عملکرد مدیریت، اطمینان بیش از حد مدیریت با حفظ انتظارات خوش بینانه و انتظار مقطعی بودن نتایج منفی وعملکرد بیش از متوسط عملکرد صنعت (He et al, 2019)، بهرهگیری از اثر رفتاری انتصاب نتایج خوب به خود از نظر اثر روانشناختی اعتماد بیش از حد (Keke, 2021)، تمایل به سرمایه گذاری بیش از حد در پروژههای با ریسک بالا و انتظار کسب پاداش بیشتر، دخالت قدرت چانه زنی در تصویب برنامه پاداش بر اساس فرضیه بهرهبرداری(Keke, 2021)، همراه است که از کاهش سطح پاداش هیات مدیره به تناسب کاهش در عملکرد حسابداری جلوگیری کرده و اثر چسبندگی پاداش را افزایش میدهد. این نتیجه هم راستا با نتایج پژوهشهایی مانند (Humphery-Jenner et al, 2016; Keke, 2021; He et al, 2019; Bick, 2015 ) و غیر همراستا با نتایج(Galasso & Simcoe, 2011; Hirshleifer et al, 2012; Gervais et al, 2011) است. بر اساس نتایج پژوهش به سرمایهگذاران پیشنهاد میشود صرف حضور مالکیت نهادی را ملاک تصمیمگیریهای خود قرار ندهند و نسبت به نظارت فعال و توجه مالکان نهادی، بررسی بیشتری انجام دهند تا فریب نظارت شکلی و اسمی مالکان نهادی را نخورند، به تحلیلگران پیشنهاد میشود نسبت به بررسی و تحلیل درجه توجه یا انحراف توجه سهامداران نهادی و درجه اطمینان بیش از حد مدیریت، اقدام و نتایج را برای اتخاذ تصمیمات در راستای تشکیل پرتفوی بهینه در اختیار بازار قرار دهند، به مجامع عمومی شرکتهای بورسی پیشنهاد میشود در تدوین برنامههای پاداش صرف سود گزارش شده را ملاک پاداشدهی قرار ندهند چرا که سود حسابداری تحت تاثیر رفتار و انتظارات و اختیار مدیریت در انتخاب روشها و رویهها بوده و مدیریت در سایه نظارت ضعیف و تکیه برانتظارات خود از طریق چانه زنی و غلبه اطلاعاتی، از کاهش پاداش خود پرهیز خواهد کرد و درنتیجه شناخت سود دقیق و مرتبط با عملکرد واقعی و تلاش مدیریت لازم است. به تدوین کنندگان استانداردها پیشنهاد میشود برای کاهش رفتارهای فرصتطلبانه مدیریت در بهرهگیری ازچینش ترکیب سود حسابداری، در برنامههای پاداش، ارزش بازار سهام را بصورت ترکیبی(ترکیب ارزش بازار و نقد) مد نظر قرار دهند.
یادداشتها
1-Stable institutional investors
2- Penetration mechanism
3- Institutional Investors’ Distraction
4- Stickiness of compensation
5- Professional management anxiety
6- Motivation theory
7- Behavioral finance theory
8- Cognitive mentality
9- Better than average effect
10- Exploitation hypothesis
11- Strong motivation hypothesis
12- Fama & French